Ai phản bội Đức Giáo hoàng Benedicto XVI?

Đó là tựa một bài báo đăng trên tờ Le Figaro (Pháp) (số ra ngày 29/9) nhân việc Tòa thánh Vatican mở phiên xử viên quản gia Paolo Gabriele của Đức Giáo Hoàng Benedicto XVI về tội “chiếm đoạt nghiêm trọng” các tài liệu mật của Tòa thánh.

Bị cáo Paolo Gabriele (phải) tại phiên tòa ở Vatican ngày 29/9

Bài báo nhận định thông qua nhiều nguồn giải thích, luận điểm, tiết lộ và các phủ nhận đang lưu hành tại Roma từ bốn tháng nay, hai sự việc hiển nhiên đang dần hiện rõ.

Thứ nhất liên quan đến phóng viên Gianluigi Nuzzi. Người này chuyên về các vụ việc pháp đình tại Italia, lại không phải là một con chiên ngoan đạo. Ông Paolo Gabriele từng nói rằng muốn giúp đỡ Đức Giáo hoàng nên đã giao cho Nuzzi nhiều tài liệu để chứng minh rằng Benedicto XVI không có được sự trợ giúp tốt. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là, vị nhà báo này làm việc cho tờ tuần san Panorama, thuộc tập đoàn Mondadori do cựu Thủ tướng Italia Silvio Berlusconi làm chủ. Và việc rò rỉ các thông tin này cũng không phải là điều tình cờ. Nó xảy ra vào đúng thời điểm mà Tòa thánh Vatican bắt đầu lánh xa dần với ông Berlusconi, lúc bấy giờ đang là Thủ tướng Italia.

Do đó, Tòa thánh lại trở thành nạn nhân của một kiểu giải pháp chính trị, vốn xưa như Trái đất, đó là một loạt các tài liệu đáng ngại bị tuồn ra công chúng. Mục đích sâu xa của sự việc có lẽ là chính trị và cố ý làm suy yếu vai trò của Giáo hội tại Italia.

Thứ hai liên quan đến viên quản gia Paolo Gabriele. Theo quan sát của tờ Le Figaro, rõ ràng ông Gabriele đã đơn phương hành động nhưng được áp đặt trong một trạng thái tinh thần luôn hiện hữu ở Vatican, mà cách gọi thân mật là “đâu rồi thời vàng son”. Các cựu chức sắc cao cấp ngồi hàng giờ tiếc nuối một quá khứ và chỉ trích các vị Giáo hoàng mới. Và giờ đây, dưới sự cai quản của Giáo Hoàng Benedicto XVI, hiện tượng này cũng lặp lại như thế.

Trong vụ việc lần này, người thường xuyên được đề cập đến là Đức Hồng y Paolo Sardi. Chính ông là người đã tuyển dụng Paolo Gabirele vào vị trí quản gia ngay từ những ngày đầu nhậm chức của Đức Giáo hoàng mới. Bên cạnh đó, còn có hai nhân vật thân cận khác nữa là bà Ingrid Stampa, cựu quản gia và Josef Clemens, cựu thư ký của Đức Giáo hoàng.

Hai nhân vật này không mấy hòa hợp với vị thư ký hiện tại là linh mục người Đức Gaenwein. Theo Le Figaro, khả năng hai người trên điều khiển Paolo Gabriele để công bố các tài liệu mật là rất ít, do họ đã được đào tạo nghiêm ngặt về văn hóa “giữ bí mật” của Tòa thánh.

Nhưng ít cũng không có nghĩa là không có. Cả hai người trên vẫn còn có chút ảnh hưởng vì thế Đức Giáo hoàng Benedicto XVI gần đây đã phải cắt đứt mọi liên lạc với họ.

Le Figaro cho rằng dưới làn sóng chỉ trích về cách điều hành của Triều chính Roma, hai nhân vật đó rất có thể đã quyết định và củng cố niềm tin cho viên quản gia trong thiện chí muốn giúp đỡ Đức Giáo hoàng.

Dù vậy, cho đến giờ phút này, không ai biết được người chủ mưu của sự việc. Bằng không, chính ông Paolo Gabriele luôn tự cho là mình đang gánh vác một trọng trách lạ thường nhằm giúp Đức Giáo hoàng ra khỏi sự cô lập.

Liên quan tới phiên tòa hôm 29/9, trong phiên xử đầu tiên kéo dài 2 giờ 20 phút, bị cáo Paolo Gabriele xuất hiện dáng mệt mỏi, dù thi thoảng ông vẫn mỉm cười và trò chuyện với luật sư. An ninh được thắt chặt đến mức chỉ có 10 phóng viên được phép vào trong phòng xử, không được quay phim, ghi âm. Các phóng viên cũng không được mang bút theo do bên an ninh lo ngại các bút này chính là máy ghi âm và máy quay trá hình.

Bị bắt ngày 23/5/2011, ông Paolo Gabriele đã trải qua 55 ngày đêm trong nhà giam của lực lượng cảnh vệ Vatican, trước khi bị quản thúc tại nhà vào cuối tháng 7.

Gabriele có nguy cơ sẽ phải đối mặt với bản án 4 năm tù, nhưng cũng có thể sẽ được Giáo hoàng ân xá, cho dù theo giới lân cận tại Vatican cho biết Giáo hoàng “đã rất đau lòng” vì sự phản bội của người mình tin tưởng, yêu thương và tôn trọng. Có tin cho biết Paolo đã viết thư xin Giáo hoàng tha thứ.

Phiên tòa sẽ nối lại vào ngày mai (2/10). Chưa rõ khi nào bản án được công bố, nhưng nhiều khả năng phiên xử sẽ kết thúc vào cuối tuần này.

H.Phan (Theo Le Figaro, Petrotimes)