Thánh địa Jerusalem - thảm xanh trên sa mạc

Đó là thánh địa tâm linh của bốn tôn giáo lớn trên thế giới. Nhưng với du khách, Jerusalem hấp dẫn vì là thành phố cổ nhất trên thế giới có nhiều nền văn hóa gối lên nhau.

Tôi đến Jerusalem cũng bởi sự quyến rũ về văn hóa đó. Cứ ngỡ là người châu Á không liên quan đến các tranh chấp sẽ được cởi mở hơn nhưng tại cổng ra máy bay tôi vẫn bị nhân viên an ninh chặn lại để kiểm tra hành lý xách tay và trả lời một số câu hỏi đại loại như thời gian quá cảnh tại đây, có đưa hành lý cho ai giữ không, hành lý ký gửi do tự tay đóng, đi những đâu ở Israel... Có lẽ thấy nét mặt của tôi không vui nên đội an ninh sân bay giải thích: Israel là vùng đất bom đạn, vì vậy du khách đến đây cần phải được kiểm tra, tất cả vì an toàn của chuyến bay.

Phố xanh giữa sa mạc

Trước chuyến đi, tôi cứ nghĩ Jerusalem chơ vơ trên sa mạc đầy cát như các thành phố khác ở Trung Đông. Nhưng bất ngờ Jerusalem hiện ra phủ rợp bóng cây xanh trên mọi nẻo đường, hầu hết là những cây thuộc họ thông và họ bạch đàn. Nhà của người dân trồng dây leo xanh biếc phủ kín lối đi. Trên các quảng trường hay những khoảng trống giữa các lối đi bộ lại phủ đầy hoa nhiều màu sắc hay bãi cỏ xanh mơn mởn. Đang vào những ngày đầu hè, những mảng xanh trong thành phố được thiết kế theo phong cách châu Âu làm du khách mát mắt, mặc cho thời tiết khí hậu sa mạc nóng đang thiêu đốt mọi vật (nhiệt độ có thể lên đến 45^oC). Việc sử dụng nguồn nước ngọt từ dòng sông Jordan chảy ngang qua Israel để tưới tiêu cho cây xanh phủ trong Jerusalem cũng là một kỳ tích của chính phủ Israel.

Ngôi đền Mount và bức tường “than khóc”. Ảnh: NA

Khi chiều xuống, nhiệt độ giảm, đường phố của Jerusalem trở nên náo nhiệt. Du khách cùng với các tín đồ đã cầu nguyện túa ra quảng trường trung tâm ở khu phố cổ.

Thánh tích của bốn tôn giáo lớn

Ngôi đền Mount cao khoảng 740 m với mái vòm óng ánh sắc vàng trong ánh nắng chiều từng có bốn nền văn hóa lớn của thế giới nằm gối lên nhau: Do Thái giáo, Hồi giáo, Kitô giáo và La Mã giáo đã in vết dấu ấn của bốn nền văn hóa tâm linh nói trên. Người Do Thái cho rằng vua David xây dựng ngôi đền vào khoảng năm 957 TCN để tôn thờ các vị thần trong Do Thái giáo. Như vậy, ngôi đền Mount thuộc về người Do Thái. Người Kitô giáo lại cho rằng ngôi đền liên quan đến cuộc đời của Chúa Jesus. Người La Mã cho rằng nó là nơi thờ các vị thần trong truyền thuyết La Mã. Với các tín đồ Hồi giáo, Mount là ngôi đền tâm linh đứng thứ ba trên thế giới (chỉ đứng sau thánh địa Mecca và Medina ở Ả Rập Saudi) bởi Thánh Allah đã đi lên thiên đàng từ ngôi đền này. Ngôi đền này do các vị vua Hồi giáo xây dựng lại từ năm 691 SCN, mặt tiền hướng về thánh địa Mecca và mái vòm của ngôi đền được dát bằng vàng thật gần như là kiến trúc của người Hồi giáo.

Sự tranh cãi về ngôi đền giữa những người Do Thái và Hồi giáo đưa đến cuộc chiến “sáu ngày” với hơn 15.000 người bị chết và hầu hết là người Hồi giáo. Khi cuộc chiến kết thúc, Israel kiểm soát hoàn toàn ngôi đền. Ngày nay, ngôi đền được bảo vệ nghiêm ngặt, không du khách nào được bước vào bên trong tham quan. Trong tháng chay Ramadan, đền mở cửa cho các tín đồ Hồi giáo hành hương với số lượng khách nhỏ giọt và việc hành hương phải có giấy phép đặc biệt.

Cạnh lối vào đền Mount là bức tường “than khóc”, nơi tín đồ Do Thái giáo đến cầu nguyện hằng ngày. Bức tường xây khoảng năm 19 TCN bằng đá vôi, bao bọc ngôi đền Mount là vật chứng duy nhất Do Thái giáo còn sót lại sau khi người La Mã đến đây. Cái tên “than khóc” được người Do Thái đặt cho bức tường như nhớ lại một quá khứ hào hùng về tổ tiên của họ khi đến đây lập quốc. Theo niềm tin và cung cách của mọi người Israel khi đến đây, tôi nhận chiếc mũ truyền thống Israel (phát miễn phí) đội lên đầu, viết mong ước của mình vào một tờ giấy và nhét vào những lỗ nhỏ trên tường. Áp sát mặt vào bức tường cầu nguyện những mong muốn sẽ thành sự thật. Mong muốn của tôi thật đơn giản, làm sao con người thông cảm xóa nhòa những ngăn cách để giữ gìn những di sản đẹp đẽ này.

Thành cổ Jerusalem và thánh tích của Chúa Jesus

Bên trong thành cổ Jerusalem, những con đường cổ gần 2.000 năm tuổi (được xây dựng vào năm 41-44 SCN bởi vua Agrippa) được lót một loại đá đặc trưng. Những viên đá gồ ghề không được mài láng cắt ra từ những khối đá nguyên theo dạng hình chữ nhật dài làm cho tôi có cảm giác chông chênh khi bước trong các con đường của thành cổ. Phố cổ Jerusalem cùng với thành cổ Tetouan và Fez (đều ở Ma Rốc) được xem là bảo tồn tốt nhất thế giới và giữ nguyên hiện trạng như mới xây dựng ban đầu. Cũng giống như các thành cổ khác, những con đường luôn chạy hun hút sâu, nối nhau ngoằn ngoèo như bát quái trận đồ làm tôi luôn bị lạc đường. Phố cổ bày bán những mặt hàng truyền thống của người Israel như thảm, túi da, lông thú, khăn choàng, gia vị cho đến những mặt hàng trang sức bằng kim loại. Chính ở đây tôi đã thử qua hương vị là lạ của người Israel qua ổ bánh mì dài truyền thống và những chiếc bánh tiêu ngào đường.

Trong phố cổ Jerusalem, tôi đi theo 12 “chặng đường thánh giá” mà Chúa Jesus đã đi qua. Mỗi chặng đường thánh đó đều ghi khắc bằng ký hiệu theo ngôn ngữ Hebrew (chữ Do Thái cổ) hoặc bằng hình vẽ. Cuối đường là nhà thờ Kitô giáo theo truyền thuyết là nơi chôn cất Chúa Jesus. Tất cả con chiên khi đến đây đều cúi đầu hôn lên tảng đá dài và bằng phẳng được đặt giữa sảnh với một lòng thành kính. Tảng đá này được cho là nơi đặt thánh thể Chúa sau khi bị treo trên thánh giá.

NGUYỄN CHÍ LINH
Theo PLTPHCM