Trung Quốc: Đối mặt với vấn nạn già hóa dân số

Dân số Trung Quốc đang ngày càng trở nên già hóa. Theo dự báo của giới chuyên gia, tới năm 2050, 1/4 dân số của Trung Quốc sẽ trên 65 tuổi và thế hệ trẻ là những người phải gánh vác trọng trách nặng nề chăm sóc người già.
 

Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng dân số già hóa

Tỷ lệ sinh giảm mạnh

Trong giai đoạn cuối những năm 1970 và đầu 1980, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra chủ trương phong cách sống “chậm, lâu dài, ít con” nhằm khuyến khích người dân kết hôn muộn hơn, khoảng cách sinh nở kéo dài và chỉ sinh ít con.

Thậm chí, Trung Quốc còn đưa ra chính sách mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh một con nhằm kiềm chế tốc độ tăng trưởng dân số từ đó tập trung thúc đẩy quá trình hiện đại hóa nền kinh tế.

Hiện tại, tỷ lệ sinh nở của phụ nữ Trung Quốc đã giảm mạnh song đây chính là nguyên nhân dẫn tới hiện tượng thiếu hụt trầm trọng thế hệ trẻ kế tục trong khi tuổi thọ dân số ngày càng gia tăng.

Theo dự báo tới năm 2050, tại Trung Quốc, tỷ lệ dân số là: 100 người trong độ tuổi từ 20 – 64; 45 người trên 65 tuổi so với tỷ lệ hiện nay tương ứng là 100/15 người.

Cấu trúc gia đình 4 – 2 – 1

Cấu trúc gia đình 4 – 2 – 1 xảy ra khi khi mỗi cặp vợ chồng chỉ có 1 con. Điều đó đồng nghĩa với việc khi trưởng thành và tới độ tuổi lao động, người con sẽ có trách nhiệm phụng dưỡng 2 người là bố và mẹ cùng 4 người là ông bà nội ngoại lúc họ đã nghỉ hưu.

Chính sách một con là hợp lý?

Hiện tại, tỷ lệ sinh của Trung Quốc chỉ đạt mức 1,6 con/phụ nữ - tỷ lệ này thấp hơn so với Mỹ và Anh.

Trong khi, chính phủ Trung Quốc tin rằng chính sách một con sẽ giúp kìm hãm tốc độ gia tăng dân số đồng thời ngăn chặn khả năng tăng thêm 400 triệu ca sinh nở.

Song theo Cai Yong – chuyên gia dân số tại Đại học Bắc Carolina (Mỹ), tỷ lệ sinh nở của Trung Quốc vẫn sẽ giảm ngay cả khi chính phủ không đề ra hoặc bãi bỏ chính sách một con.

Tỷ lệ sinh giảm không cần tới chính sách một con

Theo đó, Ủy ban dân số Liên Hiệp Quốc và các nhà phân tích từ Đại học Washington (Mỹ) đã tiến hành nghiên cứu và xây dựng hàng loạt mô hình dân số hết sức tỉ mỉ nhằm dự đoán tỷ lệ sinh trong tương lai của Trung Quốc dựa theo lịch sử thay đổi sinh nở và xu hướng sinh đẻ tại nhiều quốc gia khác.

Thực tế, Trung Quốc đã giành được thành công đáng ghi nhận trong việc giảm tỷ lệ sinh trong thập niên 70 – thời điểm chính sách một con chưa được thi hành.

Trong đó, tỷ lệ sinh của Trung Quốc đã giảm từ 5,8 trẻ/phụ nữ vào năm 1970 xuống 2,7 trẻ/phụ nữ vào năm 1978. Đồng nghĩa với việc tốc độ sinh nở của Trung Quốc đã giảm mạnh ngay cả khi không có chính sách một con.

Khi chính sách một con có hiệu lực, nó đang gây ra nỗi băn khoăn trong cộng đồng dân cư khi khuyến khích người dân nên có con sớm. Tuy nhiên, vào thập niên 80, xã hội Trung Quốc đã phải ghi nhận một thực trạng là độ tuổi kết hôn và sinh con đầu lòng của các cặp vợ chồng đã sụt giảm.

Trong khi đó, chính sách một con của Trung Quốc lại chứa đựng quá nhiều quy định miễn thực thi cho người dân tùy thuộc vào vị trí sống, nghề nghiệp và giới tính của con đầu lòng. Ngoài ra, nếu gia đình nào có khả năng chi trả cho khoản phí phạt vi phạm chính sách một con, họ vẫn có thể sinh thêm con. Tuy nhiên, phần lớn các cặp vợ chồng tại Trung Quốc vẫn phải chấp hành nghiêm chỉnh chính sách này.

Giới quan chức Trung Quốc cũng đã đề ra nhiều biện pháp nhằm đảm bảo chính sách một con được thi hành đầy đủ trong đó có việc ép phá thai, triệt sản và lựa chọn giới tính thai nhi để phá thai. Đây cũng là nguyên nhân dẫn tới tình trạng mất cân bằng giới tính tại Trung Quốc. Kết quả thống kê dân số mới đây cho thấy tỷ lệ sinh là 6 trẻ trai/5 trẻ gái.

Điều đáng nói, trong khi tỷ lệ sinh giảm đang là hiện tượng phổ biến trên toàn cầu thì các quốc gia đang phát triển lại trải qua thời kỳ này mà không cần bất cứ biện pháp bắt buộc nào từ phía chính phủ.

Minh Thu
Theo InfoNet