Bầu cử Tổng thống Mỹ diễn ra thế nào?

Bầu cử Tổng thống Mỹ là cả một quá trình phức tạp, trải qua nhiều giai đoạn hấp dẫn, cam go, kéo dài hàng năm trời từ các cuộc thăm dò dư luận để quyết định ứng cử, chạy đua trở thành ứng viên của đảng, rồi các cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình, đến ngày bầu cử và chỉ thực sự kết thúc sau một cuộc họp vào tháng 12 của 538 người, được gọi là các “đại cử tri”.

Các công dân Mỹ sẽ đi bỏ phiếu để bầu vị tổng thống kế tiếp vào ngày 6/11 sắp tới. Tuy nhiên, cuộc bầu cử tổng thống thực sự diễn ra vào ngày 17/12 và chỉ có 538 người tham gia. Nhóm ít người này được gọi là cử tri đoàn. Báo Điện tử Tổ Quốc xin giới thiệu về quy trình hết sức phức tạp của cuộc bầu cử Tổng thống được cả thế giới chờ đợi trong năm 2012.

Ứng cử

Một chính trị gia có tham vọng trở thành tổng thống Hoa Kỳ sẽ thành lập một uỷ ban. Uỷ ban này sẽ tìm hiểu, thăm dò triển vọng của vị chính trị gia đó và quyên góp tiền bạc để vận động tranh cử. Nhiều người đã lập ra ủy ban thăm dò trước cuộc bầu cử tới hai năm. Người nào nhận thấy không có khả năng được sự ủng hộ rộng rãi của cử tri qua tìm hiểu của cơ quan này, họ sẽ lập tức rút lui. Còn khi thu được kết quả khả quan, người đó sẽ chính thức tuyên bố ra ứng cử tổng thống và bắt đầu vận động ở các bang then chốt.

Giai đoạn vận động trở thành ứng viên của đảng

Đây là giai đoạn các ứng viên (thuộc cùng một đảng) cạnh tranh trong nội bộ đảng để được chọn là ứng viên duy nhất ra tranh chức tổng thống với đảng khác. Thông thường giai đoạn tiến cử này mở màn vào đầu tháng 1 của năm diễn ra bầu cử và kéo dài tới tận tháng 6 năm đó. Các ứng viên phải tiêu tốn rất nhiều tiền bạc để quảng cáo, tuyên truyền, vận động các cử tri ủng họ cho mình.

Bầu cử Tổng thống Mỹ thường là cuộc chạy đua  giữa đảng chính: đảnh con Voi (Cộng hòa) và đảng con Lừa (Dân chủ)

Các ứng viên tổ chức vận động ở các tiểu bang để kêu gọi cử tri ủng hộ mình. Tại mỗi bang, cử tri chọn ra đại diện của bang đi dự đại hội đảng toàn quốc. Có hai cách thức chọn đại diện:

Một số bang chọn cách bỏ phiếu kín (còn gọi là Caucus): ban lãnh đạo đảng họp kín tại trường học, nhà riêng hay một nơi nào đó để chọn ra đảng viên tích cực; những người được chọn đã tuyên bố ủng hộ ứng viên nào.

Một số bang chọn cách thức bầu cử sơ bộ (hay gọi là primary): những cử tri có đăng ký bỏ phiếu chọn đại diện tham dự đại hội đảng.

Thực chất của giai đoạn tiến cử với các hình thức caucus hay primary là cuộc vận động của các ứng viên, để tranh thủ sự ủng hộ từ phía cá nhân các cử tri. Để từ đó đại diện của những cử tri này sẽ đến dự đại hội đảng bỏ phiếu "chốt hạ" ứng viên cuối cùng ra tranh cử tổng thống.

Giai đoạn tổ chức đại hội đảng

Đại hội đảng tổ chức vài tháng trước cuộc bầu cử tổng thống để chọn ứng viên ra tranh chức tổng thống. Thường thì trước khi diễn ra đại hội người ta đã biết ứng viên nào được tuyển chọn dựa vào các cuộc vận động của các ứng viên tại các tiểu bang.

Ứng viên chiến thắng sẽ chọn một người cùng ra tranh chức phó tổng thống, thường là một trong số những người thua cuộc.

Giai đoạn vận động tranh cử

Sau đại hội đảng, ứng viên duy nhất của đảng Cộng hòa và Dân chủ mới bắt đầu trực tiếp đối đầu trong cuộc chạy đua. Họ sẽ chi những khoản tiền khổng lồ cho hoạt động quảng bá và cho một loạt các cuộc vận động ở các bang. Thời điểm này, một trong những hoạt động gây chú ý nhiều nhất là các cuộc tranh luận trên truyền hình giữa các ứng viên.

Các ứng viên độc lập không thuộc đảng Cộng hòa hoặc Dân chủ cũng có thể tiến hành tranh luận trên truyền hình nhưng không bắt buộc.

Đa số các bang đã thể hiện sự ủng hộ cho ứng viên nào. Tuy nhiên, một vài bang đến giờ chót vẫn chưa thể hiện sự ủng hộ cho ứng viên nên được gọi là "bang giờ chót". Vài tuần cuối trước khi bầu cử, các ứng viên sẽ tập trung vận động ở các bang này.

Ngày bầu cử

Bầu cử tổng thống ở Mỹ thường được tổ chức vào ngày thứ ba sau ngày thứ hai đầu tiên trong tháng 11. Về mặt kỹ thuật thì cá nhân các cử tri Mỹ (voter) không trực tiếp bầu tổng thống. Lá phiếu của họ gọi là phiếu phổ thông và việc của họ là chọn ra đại diện cử tri hay còn gọi là đại cử tri (Elector), tức những người đã tuyên bố rõ ủng hộ ứng viên này hay ứng viên kia.

Những đại cử tri nói trên hợp thành Cử tri đoàn (Electoral College). Tùy thuộc vào dân số mà mỗi bang của Mỹ có một số nhất định đại cử tri trong Cử tri đoàn này. Do đó ở hầu hết các bang, ứng viên nào được nhiều nhất phiếu phổ thông (popular vote) thì cũng nhận được toàn bộ phiếu của Cử tri đoàn (Electoral College) bang đó.

Tổng cộng nước Mỹ có 538 đại cử tri trong Cử tri đoàn. Để trở thành tổng thống, một ứng viên cần hội đủ tối thiểu 270 phiếu trong Cử tri đoàn.

P.V (Tổng hợp)
Theo Tổ Quốc