Hạm đội hùng mạnh này của Trung Quốc cũng được trang bị những pháo thần công cỡ lớn 200 - 250 mm và có sự giúp đỡ của rất nhiều sĩ quan hải quân nước ngoài đến từ Mỹ và Anh.

Đô đốc Sukeyuki Ito, chỉ huy Hải quân Nhật trong trận chiến Hoàng hải 1894

Ngày 17/9/1894, 2 bên bước vào cuộc chiến quan trọng này. Với Nhật, chiến thắng đồng nghĩa với việc ngăn chặn được bước chân Trung Quốc tiến sang Triều Tiên, khi đó đang do Nhật kiểm soát phần lớn. Trong khi đó, Trung Quốc cần vượt qua được khe cửa hẹp Áp Lục để giành lại ưu thế đang dần bị mất ở Triều Tiên.

Sáng hôm đó, Hải quân Nhật Bản bắt đầu dàn đội hình "mũi tên",  kì hạm Matsushima do Đô đốc Sukeyuki Ito chỉ huy. Ở phía sau là các tuần tra khác do Đô đốc Kabayama Sukenori dẫn đầu trên tàu Saikyo. Các tàu tuần dương  và khinh hạm Yoshino, Takachiho, Akitsushima và Naniwa đi đầu đội hình.

Trong khi đó, Hạm đội biển Bắc của Đô đốc Đinh Nhữ Xương dẫn đầu xếp theo đội hình hàng ngang. Ở giữa là 2 thiết giáp hạm mạnh nhất của họ Dingyuan và Zhenyuan. 

Các tàu khác được xếp hành quân ở 2 bên, nhưng do sự chênh lệch tốc độ và liên lạc không tốt, đội hình của Trung Quốc di chuyển rất rời rạc.

Hình ảnh vẽ lại về cuộc chiến trên biển giữa Trung - Nhật

Vào trận, Đô đốc Sukeyuki Ito chỉ huy các khinh hạm của mình tấn công 2 cánh của Hạm đội biển Bắc. Lúc này, Đinh Nhữ Xương nhận ra, những tàu hỏa lực yếu ở 2 cánh của họ không chống trả được, thêm vào đó những tàu con này đã cản tầm bắn của Dingyuan và Zhenyuan.

Khoảng cách giữa các tàu rất gần nhau khiến cho quân Trung Quốc rơi vào thế bí, họ buộc phải dàn mỏng đội hình và chống trả từ cả 2 cánh.

Đối mặt với tình hình nguy cấp, Trung úy Ferdinand Tyler của Hải quân Hoàng gia Anh, đang có mặt trên tàu Dingyuan đã có đề nghị với Đô đốc Đinh Nhữ Xương để thay đổi đội hình nhằm đối phó với chiến thuật của Hải quân Nhật. Tuy nhiên, đô đốc họ Đinh với sự bảo thủ và hèn nhát đã không nghe theo lời khuyên và vẫn giữ chiến thuật cũ.

Thiết giáp hạm hiện đại Dingyuan của Trung Quốc

Sau trận chiến, 2 tàu mạnh nhất của Trung Quốc là Dingyuan và Zhenyuan chỉ bị hư hại nhẹ do đứng ở giữa đội hình nhưng phải rút chạy do hết đạn dược. 

Theo tài liệu của Nhật Bản, hải quân Trung Quốc đã may mắn khi kịp rút chạy, nếu không, hai chiếc tàu hiện đại nhất của họ đã vĩnh viễn vùi mình dưới đáy biển.

Hạm đội biển Bắc bị thiệt hại nặng nề, họ bị mất 850 thủy thủ và kèm theo đó là 500 người khác bị thương, đắm 5 tàu chiến và hư hại 3 tàu khác. Phía bên kia, Nhật bị hư hại 4 tàu, mất 280 thủy thủ và 200 người khác bị thương.

Trận chiến Hoàng Hải là thất bại đau đớn của Trung Quốc khi mà bước vào trận đánh họ có lợi thế hơn rất nhiều về số lượng, chất lượng tàu cũng như hệ thống đại bác cỡ lớn hiện đại. Trong khi Nhật lại là lực lượng mới tái thiết, đội hình tàu rất bình thường vào thời điểm đó.

Thiết giáp hạm Zhenyuan của Trung Quốc

Tuy nhiên, không có điều gì là không có lí do. Hải quân Trung Quốc đã có mặt ở khu vực sông Áp Lục trước đó vài tháng nhưng rất lơ là trong việc luyện tập để chuẩn bị với sự căng thẳng của những trận đánh thực tế. 

Đằng sau của tất cả chính là nạn tham nhũng trong quân đội Trung Quốc thời điểm đó. Vỏ đạn đại bác làm từ thép được thay thế bằng xi măng hoặc sứ, thuốc súng bị rút ra bán, nhồi vào đó là mùn cưa trộn với nước. Các loại đạn bị sai kích cỡ không thể sử dụng, hoặc đạn được sản xuất từ hơn 30 năm trước thì nhiều vô kể.

Thậm chí, một số khẩu pháo 250 mm còn bị các sĩ quan mang ra chợ cầm để lấy tiền tiêu. Đến khi nhận thức được sự việc, một quan chức của Trung Quốc khi đó là Li Hongzhang phải hạn chế các cuộc tập luyện để dành đạn cho trận thực chiến.

Bên cạnh đó, ông cũng đưa ra đề nghị cung cấp viện trợ từ Bắc Kinh đồng thời xin trì hoãn trận chiến với Nhật cho đến lúc có đầy đủ đạn dược.