Mỹ - Trung kích hoạt cuộc chạy đua vũ trang mới

Xung đột lợi ích Mỹ-Trung và những thách thức từ sự lớn mạnh của Trung Quốc đang đẩy nhanh tốc độ chạy đua vũ trang giữa hai nước và hé lộ nguy cơ một cuộc Chiến tranh Lạnh mới.

Cuộc ganh đua chiến lược giữa Trung Quốc và Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương đang ngày càng trở nên căng thẳng do Trung Quốc không ngừng lớn mạnh và dùng sức mạnh đó để bắt nạt các đồng minh của Mỹ ở châu Á, ngăn cản sự hiện diện của quân đội Mỹ ở vùng biển Hoa Đông và Biển Đông đồng thời cắt đứt con đường tiếp cận của Mỹ đến những vùng biển chung của thế giới để trở thành bá chủ trong khu vực.

Trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh và ổn định đã tạo thế và lực cho sự lớn mạnh về tầm ảnh hưởng và sự hiện diện về chính trị và quân sự của Trung Quốc trên khắp thế giới. Theo báo cáo mới nhất của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, ước tính ngân sách quốc phòng của Bắc Kinh năm 2011 đạt 142,2 tỷ USD. Tuy nhiên, theo con số của chính phủ Trung Quốc công bố, tổng ngân sách quốc phòng của Trung Quốc tăng từ 22,5 tỷ USD lên đến 89,9 tỷ USD trong vòng 11 năm từ năm 2000 đến 2011.

Những động thái gần đây giữa hai bên đã chứng tỏ rằng cả hai đã đưa ra quyết định chắc chắn tham gia vào một cuộc đối đầu lâu dài không những trên lĩnh vực ngoại giao mà cả lĩnh vực quân sự. Trong cuộc đối đầu này, các đối thủ một lần nữa sẵn sàng thể hiện sức mạnh vũ khí hạt nhân, từ đó có thể gây nên nhưng hậu quả toàn cầu.

Máy bay Trung Quốc trong một cuộc tập trận

Nét nổi bật đầu tiên trong cuộc đua này là do Mỹ khởi xướng, sau khi các tin tức cho biết mùa Hè năm ngoái quân đội Mỹ đã hoàn thành kế hoạch chuẩn bị cho một cuộc chiến “trên không – trên biển” lớn. Bằng cách phối hợp chặt chẽ lực lượng trên không và các hạm đội để phá hủy các kế hoạch phòng thủ bờ biển của đối phương, tư tưởng chiến lược của Mỹ là phát động các cuộc tấn công vào sâu lãnh thổ Trung Quốc khiến quân đội Trung Quốc bị tê liệt không thể chống lại các lực lượng Mỹ và nhóm tàu sân bay.

Đầu tháng 8/2012, Đô đốc Dennis Blair – cựu giám đốc Hội đồng Tình báo Quốc gia và quản lý toàn bộ cộng đồng tình báo Mỹ, đã thông qua kế hoạch này. Theo ông, kế hoạch được phát triển nhằm chống lại Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Iran. Mặc dù tài liệu vẫn đang được giữ bí mật, nhưng các nguồn tin khẳng định đây là kế hoạch nhằm phối hợp hơn nữa khả năng và sức mạnh của các lực lượng quân sự Mỹ trong cuộc chiến tranh tương lai.

Nhưng các chuyên gia nhận định kế hoạch này của Mỹ khó có thể đánh bại Trung Quốc. Do mấy năm gần đây Bắc Kinh luôn chú trọng các kế hoạch phòng thủ từ biển, do đó họ có thể biết các ý đồ của Mỹ từ công tác huấn luyện đến một cuộc chiến tranh thực sự.

Điều này thể hiện rõ ràng trên thực tế. Trong khuôn khổ thực hiện kế hoạch, Mỹ bắt đầu gia tăng sự hiện diện quân sự ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Đặc biệt, từ tháng 8/2012 Lầu Năm Góc bắt đầu theo dõi các vùng nước ven biển của Trung Quốc thông qua các hoạt động của các máy bay trinh sát không người lái.

Để thể hiện sự ủng hộ của mình với các đồng minh trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, vào tháng 9 vừa qua, quân đội Mỹ đã cùng Lực lượng phòng vệ Nhật Bản tiến hành môt cuộc tập trận chung kéo dài 1 tháng tại đảo Guam ở phía tây Thái Bình Dương nhằm củng cố năng lực bảo vệ các hòn đảo xa xôi khỏi một cuộc tấn công từ “nước ngoài”.

Cuộc tập trận chung Mỹ – Nhật diễn ra cùng thời điểm với tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ rằng Hiệp ước an ninh Mỹ – Nhật được áp dụng đối với quần đảo tranh chấp Senkaku và Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lean Panetta khi đến Singapore đã tuyên bố rằng 60% số tàu chiến của Mỹ, bao gồm 6 trong tổng số 11 tàu sân bay, sẽ được điều đến khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.

Jian Junbo, một chuyên gia quan hệ quốc tế của Trung Quốc tại Đại học Phục Đán ở thành phố Thượng Hải, cho rằng: “Dưới góc nhìn của Trung Quốc, không phải ngẫu nhiên mà các cuộc tranh chấp chủ quyền giữa nước này với Nhật Bản và các nước láng giềng quanh Biển Đông bất chợt trở nên căng thẳng sau khi Washington tuyên bố chiến lược “quay lại châu Á” của mình. Đằng sau tất cả các cuộc xung đột giữa Trung Quốc và các nước láng giềng trong những năm qua là cái bóng rất lớn của Hoa Kỳ”.

Ngược lại, Trung Quốc cho biết họ có các phương tiện có khả năng ngăn chặn quân đội Mỹ triển khai các kế hoạch tấn công Trung Quốc từ biển. Tháng 8/2012, quân đội Trung Quốc tổ chức một số cuộc diễn tập các tên lửa đánh chặn. Mùa Hè năm nay, sau khi tái trang bị các loại vũ khí và chuấn bị chính thức đưa vào hoạt động, tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc, Liêu Ninh, đã trải qua các cuộc chạy thử và chính thức biên chế cho Hải quân nước này. Tuy thực tế chiếc tàu sân bay này chưa thể hoạt động đầy đủ nhưng nó là biểu tượng quốc gia với ý nghĩa răn đe to lớn. Trung Quốc cũng phô trương cho toàn thế giới chứng kiến các tàu chiến tốc độ cao có thể tác chiến ở các khu vực ven biển và các tàu khu trục tên lửa có thể tấn công các mục tiêu cách xa bờ biển Trung Quốc.

Theo dự đoán của các chuyên gia, Trung Quốc đã thành lập tuyến phòng thủ dọc bờ biển và phát triển ra ngoài xa vùng biển hơn l.000km. Hay nói một cách chính xác, trong phạm vi phòng thủ này, các tàu sân bay của Mỹ có thể bị các tên lửa đạn đạo Đông Phương-21 của Trung Quốc tấn công bất cứ lúc nào. Chiến lược cửa Mỹ dự định khắc phục tuyến phòng thủ như vậy của Trung Quốc bằng cách sử dụng các loại vũ khí thông thường nhưng hiện đại, kể cả các công nghệ máy tính và tình báo vô tuyến điện tử của lực lượng không quân và hạm đội, nhưng không phát động cuộc tấn công tên lửa hạt nhân đồng loạt, về bản chất, kế hoạch “tác chiến trên không- trên biển” là nhiệm vụ mà hạm đội và Bộ Chỉ huy Mỹ đã từng tiến hành trong Chiến tranh Thế giới Thứ II ở Thái Bình Dương chống Nhật Bản. Nhưng điều đáng quan tâm là sự phát triển của hạm đội Trung Quốc lần đầu tiên trong hơn 50 năm qua sẽ buộc hạm đội Mỹ phải chuẩn bị đối đầu với các hạm đội trên biển. Một số chuyên gia cho rằng chiến lược “tác chiến trên không – trên biển” không có ý nghĩa gì cả, bởi vì nó không thể hiện rõ nhiệm vụ tiêu diệt và phá hủy các hạm đội cũng như tuyến phòng thủ ven biển của Trung Quốc liên quan đến mục tiêu thống trị toàn cầu của Mỹ ra sao và việc tăng cường kiểm soát khu vực châu Á-Thái Bình Dương có ý nghĩa gì đối với sự thống trị toàn cầu như vậy. Không có nhà hoạt động chính trị cũng như quan chức chỉ huy quân sự nào của Mỹ đưa ra được câu trả lời thuyết phục và bình luận về vấn đề này. Trong khi đó, Trung Quốc không chờ đợi những lời giải thích của Mỹ và sẵn sàng đáp trả tất cả các mối đe dọa tiềm tàng không đối xứng.

Ngày 16/8, quân đội Trung Quốc tổ chức cuộc thử nghiệm tên lửa đạn đạo xuyên lục địa JL-2, được phóng từ một tàu ngầm lớp “Tấn” ở Biển Hoàng Hải. Tiếp đến ngày 24/8, Trung Ọuốc tuyên bố, tháng 6/2012 họ đã thử thành công tên lửa Đông Phương-41 (DF-41) thế hệ thứ 3, tầm bắn tới 14.000 km, mỗi tên lửa có thể mang 19 đầu đạn và được phóng từ các xe tải cơ động. Vì vậy, tên lửa này có thể bay đên bất cứ điểm nào trên lãnh thổ Mỹ và phá hủy hệ thống phòng thủ tên lửa hiện nay của Mỹ. Nhưng sau đó, một số chuyên gia nghi ngờ các vụ thử tên lửa Đông Phương-41 và cho đó chỉ là sự lừa bịp. Họ khẳng định Trung Quốc không có loại tên lửa này và đang dự định phát triển khoảng 20-30 tên lửa. Hiện nay toàn bộ kho hạt nhân của Trung Quốc chỉ có 240 đầu đạn hạt nhân, trong khi kho hạt nhân của Mỹ có tới hơn 2000 đầu đạn hạt nhân sẵn sàng sử dụng và hơn 5000 đầu đạn dự trữ.

Tuy nhiên, báo chí Mỹ nhanh chóng phản ứng trước các vụ thử tên lửa của Trung Quốc và gọi các vụ thử đó là một biện pháp đe dọa của Bắc Kinh. “Nhật báo Phố Wall” của Mỹ giữa tháng 8/2012 đăng phát biểu của một số chuyên gia quân sự cho rằng, trận địa rađa phòng thủ tên lửa ở Alaska sẽ không hiệu quả đối với các tên lửa Trung Quốc và đó là lý do tại sao sắp tới Mỹ cần bắt đầu thảo luận các kế hoạch bố trí 2 trận địa rađa mới ở phía Nam Nhật Bản và Philippines như các trận địa rađa mà Mỹ thiết lập tại châu Âu. Gần đây các nhà chức trách Nhật Bản và Đài Loan cũng công bố các kế hoạch tăng cường phòng thủ tên lửa của hai nước. Lầu Năm Góc khẳng định nhiệm vụ ưu tiên của Mỹ là bảo vệ Đài Loan bằng hệ thống phòng thủ tên lửa và thành lập một căn cứ hệ thống phòng thủ tên lửa khu vực và kết hợp các hệ thống phòng thủ của Mỹ với các hệ thống phòng thủ ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia.

Cuộc đối đầu Mỹ-Trung đang biến thành một cuộc chạy đua vũ trang khu vực, đe dọa trở thành một nhân tố cạnh tranh toàn cầu. Hiện nay Trung Quốc sợ rằng Mỹ sẽ sử dụng các kinh nghiệm của chính sách ngăn chặn hạt nhân trong Chiến tranh Lạnh với Liên Xô để chống Trung Quốc thông qua hệ thống các căn cứ quân sự, tàu chiến và vòng vây của các nước đồng minh. Bắc Kinh cho rằng, trong trường hợp như vậy, mục tiêu của Mỹ là ngăn chặn Trung Quốc phát động một cuộc tấn công tên lửa hạt nhân nếu Mỹ mở cuộc tấn công quân sự đầu tiên. Bởi vì trước đây ngay sau khi Mỹ chắc chắn tránh được một cuộc phản công từ Liên Xô và bảo đảm các thành phố lớn nhất của Mỹ không bị hủy diệt, Washington bắt đầụ các cuộc đàm phán về cắt giảm vũ khí tấn công và đưa ra các điều kiện khiến cuộc chiến tranh hạt nhân trở thành vô nghĩa và không thể xảy ra.

Hơn nữa, hiện nay đa số người Mỹ nghĩ rằng sức mạnh quân sự của Trung Quốc vẫn còn yếu so với Mỹ. Nhưng họ quên rằng Bắc Kinh đang phát triển chương trình hạt nhân trong khuôn khổ hạn chế và rõ ràng sẽ làm hết mình để đạt được các phương tiện trả đũa, cho dù Trung Quốc phải trải qua một chặng đường dài mới đạt được sức mạnh quân sự ngang bằng Mỹ. Gần đây Bắc Kinh còn tuyên bố sẽ phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa riêng của họ để đối phó với các tên lửa Mỹ. Đây là lý do khiến các nhà chiến lược của Mỹ tiếp tục nỗ lực hiện đại hóa các hệ thống vũ khí đế đáp trả các đối thủ cạnh tranh của Mỹ như Trung Quốc, Iran và Bắc Triều Tiên. Và mối đe dọa thực sự đối với an ninh quốc gia của Mỹ sẽ xảy ra không chỉ khi Trung Quốc có các loại tên lửa hoặc tàu sân bay nhiều hơn mà cả trong trường hợp Trung Quốc nỗ lực tìm kiếm các giải pháp đặc biệt để đáp trả các thách thức an ninh nhằm ngăn chặn Mỹ trở lại châu Á-Thái Bình Dương. Vì vậy, cuộc chạy đua vũ trang giữa Mỹ và Trung Quốc đã và sẽ tiếp tục được thúc đẩy trong thời gian tới./.

PV
Theo Tổ Quốc