Đề cập đến sự thay đổi trong hướng đi tại một cuộc họp báo ngày 28/9, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Osamu Fujimura cho biết: "Trong khi trong quá khứ không cần phải bình luận gì vì tranh chấp lãnh thổ không tồn tại nhưng việc Trung Quốc tiếp tục đưa ra các lý lẽ của riêng mình đã khiến chúng tôi cảm thấy cần phải khẳng định lập trường của mình một cách mạnh mẽ."

 

Trong những ngày gần đây, Trung Quốc đã công khai chỉ trích tuyên bố chủ quyền của Nhật Bản đối với các đảo và đã không chỉ nhận xét về vấn đề này trong các diễn đàn quốc tế, mà còn đăng quảng cáo trên các phương tiện truyền thông phương Tây.

Tận dụng các cuộc họp tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc

 

Trong một bài phát biểu ngày 27/9 tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì cho hay, "không có cách nào thay đổi một thực tế lịch sử rằng Nhật Bản đã chiếm đoạt đảo Điếu Ngư".

 

Để đáp lại, Kazuo Kodama, Phó Đại sứ Nhật Bản tại Liên Hợp Quốc phát biểu tại cùng một cuộc họp rằng Trung Quốc chưa bao giờ thách thức chủ quyền của Nhật Bản đối với nhóm đảo cho đến những năm 1970. Kazuo Kodama còn nói việc cho rằng Nhật Bản đã chiếm đoạt các đảo là một sai lầm.

 

Trước đó, các quan chức Bộ Ngoại giao đã chuẩn bị một số đối sách ứng phó với những gì ông Dương sẽ phát biểu tại Liên Hợp Quốc. Ông Dương Khiết Trì không phải là quan chức cấp cao duy nhất của Trung Quốc đã đưa ra những nhận xét ngày càng gay gắt kể từ khi Nhật Bản quốc hữu hóa các đảo tranh chấp.

Quyết định của chính quyền Thủ tướng Noda khi thay đổi thái độ của mình đã được thực hiện vào ngày 22/9 trước khi ông bắt đầu rời Nhật Bản để tham dự cuộc họp Liên Hợp Quốc ở New York và được tổ chức thảo luận giữa các quan chức chính phủ cấp cao và các quan chức Bộ Ngoại giao.

 

Tại cuộc họp báo trước khi trở về Nhật Bản, ông Noda cho biết: "Tôi đã giải thích lập trường của Tokyo bằng cách tận dụng triệt để Đại hội đồng Liên Hợp Quốc." Khi ở New York, Thủ tướng Nhật Bản Noda đã gặp gỡ với các nhà lãnh đạo 5 quốc gia và giải thích cho từng nước rằng Senkaku là lãnh thổ của Nhật Bản. 

 

Giải thích lý do tại sao Nhật Bản cho đến bây giờ mới lý giải quan điểm của mình với các nhà lãnh đạo của các quốc gia thứ ba, một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao nước này cho hay: "Nếu tranh chấp lãnh thổ không tồn tại thì sẽ là vô nghĩa để đối phó với bất kỳ tranh cãi nào của Trung Quốc."

 

Một lý do khác khiến Nhật Bản giữ im lặng về vấn đề này là để tránh kích động Bắc Kinh.

Nỗ lực của các cơ quan ngoại giao

Bài viết trên tờ Asahi Shimbun nói rõ, sau khi Nội các của ông Noda mua lại một số đảo Senkaku và quốc hữu hóa chúng, Đại sứ quán Nhật Bản ở nước ngoài đã nhiều lần gửi báo cáo về việc Trung Quốc đã mua quảng cáo trên các phương tiện truyền thông khác nhau ở nước ngoài để tuyên bố chủ quyền đối với nhóm đảo cũng như việc truyền thông địa phương "tô vẽ" các lập luận của phía Trung Quốc như thể đó là sự thật.

 

Ngoại trưởng Nhật Koichiro Genba đã tổ chức các cuộc thảo luận với các quan chức cấp cao để bàn bạc, đưa ra biện pháp phù hợp. Vào giữa tháng 9, các văn bản hướng dẫn đã được gửi tới các Đại sứ quán ở nước ngoài để tăng cường những nỗ lực của họ trong việc truyền tải quan điểm của Nhật Bản về vấn đề này.

 

Các nhà ngoại giao tại Đại sứ quán ở nước ngoài đã bắt đầu các cuộc họp với các quan chức cấp cao tại các tổ chức truyền thông cũng như các học giả ở các quốc gia phương Tây.

 

Vào ngày 27/9 vừa qua, Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng đã ban hành một tài liệu ghi rõ vấn đề Senkaku. Đồng thời, chính phủ Nhật đã không lên tiếng một cách mạnh mẽ về tranh chấp lãnh thổ với Hàn Quốc về đảo Takeshima, một phần bởi vì Seoul đã không "hung hăng" trong việc đưa ra tuyên bố chủ quyền của mình trên trường quốc tế.