Sau ngày Liên bang Xô viết sụp đổ, lực lượng hải quân Xô Viết hùng mạnh cũng dần dần suy yếu. 6 tàu sân bay của Liên Xô, chiếc thì ngừng sử dụng, chiếc thì vĩnh viễn không bao giờ hoàn thiện. Nhưng…
Ngày 13-10, chuyên trang “Chiến lược” của Mỹ (strategypage.com) có bài viết dưới nhan đề: “The Soviet Navy Lives On” (tạm dịch: Hải quân Liên Xô hồi sinh). Bài viết đã tổng hợp tính năng của 2 tàu sân bay Kuznetsov và Gorshkov của Liên Xô cũ hiện đang được Trung Quốc và Ấn Độ cải tạo, nâng cấp hiện đại hơn nguyên bản dưới 2 cái tên mới là Liêu Ninh và INS Vikramaditya.
Đến cuối thập niên 80, Liên Xô đã sở hữu 6 tàu sân bay, hoặc đã biên chế hoặc đang chế tạo, đến nay chỉ còn lại 3 chiếc. Chiếc Kuznetsov hiện đang là tàu sân bay duy nhất trong lực lượng hải quân Nga, hai chiếc khác đã được bán đi, cải tạo, nâng cấp và hiện đã có chủ nhân mới.
Ngày 25/09 vừa qua, Trung Quốc vừa đưa tàu sân bay Varyag vào biên chế lực lượng hải quân dưới cái tên mới là Liêu Ninh, Ấn Độ cũng đang cải tạo và thử nghiệm “Gorshkov” thành tàu sân bay INS Vikramaditya.
2 chiếc tàu sân bay của Trung Quốc và Ấn Độ có nhiều điểm không giống nhau cả về hình dáng, kích thước, lượng giãn nước và tính năng.
Gorshkov có kích thước nhỏ hơn, lượng giãn nước khoảng 4,5 vạn tấn, nguyên là một tuần dương hạm hạng nặng, trang bị hàng trăm quả tên lửa phòng không và tên lửa đối hạm, chuyên chở máy bay chiến đấu phản lực cất cánh thẳng đứng và máy bay trực thăng.
Máy bay trên hạm là loại Yak-38 (biệt danh là “thợ rèn”), tuy hiện đại hơn loại máy bay chiến đấu phản lực AV-8 Harrier đời đầu, nhưng không sánh bằng phiên bản nâng cấp tiên tiến nhất của nó là AV-8B hiện đang biên chế trên các tàu sân bay Anh, Mỹ, thậm chí nó còn không được trang bị pháo. AV-8B của hải quân Anh và Ấn Độ được trang bị 2 khẩu pháo 30mm, còn Mỹ thì trang bị 1 khẩu 25mm. Tải trọng mang theo của -38 chỉ được 3,5 tấn, còn AV-8B mang được tới 6 tấn. Tầm bay của Yak-38 cũng rất hạn chế, chỉ khoảng 200 - 360km, còn AV-8B đạt tới 1100km. Thế hệ kế tiếp của Yak-38 là Yak-141 tuy tốc độ và tầm bay cao hơn nhưng vẫn không phải là đối thủ của AV-8B, cuối cùng cũng đã bị loại bỏ cuối thời kỳ chiến tranh lạnh.
Ấn Độ đã cải tạo Gorshkov thành một hàng không mẫu hạm đúng nghĩa của nó, loại bỏ toàn bộ tên lửa và máy bay phản lực cất cánh thẳng đứng. INS Vikramaditya sẽ mang theo 16 chiếc Mig-29K và 12 máy bay trực thăng.
Tuy Kuznetsov chỉ mang theo 12 chiếc tiêm kích bom Su-33 (biến thể tiêm kích hạm của Su-27), 14 chiếc trực thăng trinh sát chống ngầm Ka-27, 2 chiếc trực thăng tác chiến điện tử và 2 chiếc trực thăng tìm kiếm, cứu hộ, nhưng trên thực tế nó có thể mang theo tới 36 chiếc Su-33 và 16 máy bay trực thăng các loại cùng với 2500 tấn nhiên liệu hàng không, đủ bảo đảm cho 500 - 1000 lượt máy bay cất cánh. Thủy thủ đoàn 2500 người, khi biên chế đầy đủ nhóm nhân viên bảo đảm máy bay sẽ là 3000 người.