Một số quan chức chính phủ Nhật cho rằng việc 7 tàu của hải quân Trung Quốc đi qua vùng biển tiếp giáp gần đảo Nakanokamishima, Okinawa hôm 16/10 là nhằm phản đối việc gần đây Tokyo đặt quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư dưới sự kiểm soát trực tiếp của chính phủ.
Sau khi các tàu Trung Quốc đi qua vùng biển trên, Thủ tướng Yoshihiko Noda nói với các phóng viên tại văn phòng Thủ tướng rằng Nhật sẽ tiếp tục các hoạt động phòng ngừa và giám sát.
Theo Công ước về luật biển của LHQ, chủ quyền của một nước với khu vực tiếp giáp bị giới hạn ở quyền kiểm soát nhập cảnh và một số lĩnh vực khác, các tàu bè ngoại quốc được quyền đi lại tự do qua những vùng biển như vậy.
Tuy nhiên, vùng biển tiếp giáp đảo Sakishima, nơi đội tàu Trung Quốc đi qua, chỉ cách quần đảo tranh chấp giữa hai nước khoảng 200km.
Coi đội tàu chiến Trung Quốc là thẳng tiến tới Senkaku/Điếu Ngư, Shinsuke Sugiyama - tổng giám đốc tại Cục các vấn đề biển và châu Á thuộc Bộ Ngoại giao Nhật đã gửi phản đối tới đại sứ quán Trung Quốc ở Tokyo vào sáng 16/10. "Chúng tôi yêu cầu chính phủ Trung Quốc có hành động thích hợp trên quan hệ Nhật - Trung".
Hải quân Trung Quốc thường xuyên tiến hành các cuộc diễn tập quân sự tại Thái Bình Dương sau khi đi từ Hoa đông, qua vùng biển gần Okinawa trong những năm gần đây. Tuy nhiên, tàu hải quân Trung Quốc chưa bao giờ xuất hiện ở vùng biển tiếp giáp quanh Nakanokamishima, quan chức Nhật cho hay.
Chiều 16/10, Chính phủ Nhật xác nhận các tàu hải quân Trung Quốc không tiến về Senkaku/Điếu Ngư. Bộ trưởng Nội các Nhật Osamu Fujimura phát biểu tại một cuộc họp báo rằng các nhà quan sát không nên ngẫu nhiên phán đoán về ý định của Trung Quốc.
"Do có một trận bão đang tiến tới một tuyến đường khác mà tàu Trung Quốc định tới nên Trung Quốc nghĩ rằng có thể dùng lý do thời tiết để biện minh cho việc tàu hải quân đi qua vùng biển trên nếu có vấn đề phát sinh", một quan chức Bộ Quốc phòng Nhật nhận xét.