Chính phủ Nhật Bản sẽ chính thức phản đối yêu cầu xin mở rộng thềm lục địa ở biển Hoa Đông của Trung Quốc trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước đang rơi vào trạng thái đông cứng nhất kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
Theo báo Yomiuri của Nhật Bản, nước này đã quyết định sẽ phản đối tới cùng văn kiện xác định điểm cơ sở và đường cơ sở lãnh hải xung quanh quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) ở biển Hoa Đông.
Ngày 13/9, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã trình lên Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon và tiếp đó là Ủy ban về giới hạn thềm lục địa LHQ “hải đồ” coi vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là lãnh hải của Trung Quốc. Trong văn kiện này, ngoài việc đòi chủ quyền đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, chính phủ Trung Quốc còn chủ trương đòi thềm lục địa kéo dài đến vết đứt gãy Okinawa nằm sâu hơn về phía Nhật Bản. Ngoài ra, Bắc Kinh cũng dự định đòi cả đáy biển từ vết đứt gãy Okinawa đến vùng biển gần quần đảo Nansei.
Tuy nhiên, Nhật Bản kiên quyết phản đối vô lý này của Trung Quốc, cho rằng phần lãnh hải và thềm lục địa mà Trung Quốc đòi hỏi nằm trong chủ quyền không thể tranh cãi của Nhật Bản.
Quần đảo Senkaku/Điếu Ngư cùng cách Trung Quốc Đại lục và tỉnh Okinawa của Nhật Bản 200 hải lý và cách lãnh thổ Đài Loan 120 hải lý.
Trong khi đó, theo Công ước quốc tế về Luật biển của Liên hợp quốc, các nước ven biển có quyền thăm dò và khai thác tài nguyên thiên nhiên ở đáy biển cũng như dưới lòng đất trong phạm vi 200 hải lý (370 km) tính từ đường bờ biển. Công ước cũng thừa nhận các nước ven biển có thể kéo dài thềm lục địa tới 350 hải lý (khoảng 648 km) nếu đưa ra được luận chứng khoa học chứng minh rằng có sự tiếp nối địa hình và địa chất dưới đáy biển.
Vì vậy, quần đảo Senkaku/Điếu Ngư từ lâu đã trở thành điểm tranh chấp chủ quyền giữa Nhật Bản, Trung Quốc Đại lục và Đài Loan, dù rằng chuỗi đảo không người ở này từ lâu đã nằm dưới sự quản lý của Nhật Bản.
Theo quy định của LHQ, Ủy ban về giới hạn thềm lục địa là cơ quan xem xét và đưa ra phán quyết về yêu cầu kéo dài thềm lục địa của các nước ven biển. Đối với trường hợp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, vì quần đảo này nằm trong phạm vi điều chỉnh 200 hải lý của 3 bên, nên Nhật Bản yêu cầu bất kỳ hồ sơ hải đồ nào của một trong các bên cũng phải được các bên còn lại đồng ý.
Năm 2008, Nhật Bản đã nộp đơn lên Ủy ban Giới hạn thềm lục địa yêu cầu mở rộng 740.000 km2 tại 7 vùng biển. Tháng 4 năm nay, Nhật Bản đã được công nhận 310.000 km2 ở 4 vùng biển, trong đó có vùng biển phía bắc đảo Okinotori, điểm cực nam của Nhật Bản.
Việt Giang
Theo Kyodo, Xinhua, Dân Trí