Tàu nghiên cứu của Trng Quốc lên đường tới Bắc Băng Dương.

Tháng 6/2012 lần đầu tiên chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào công du Đan Mạch. Hai tháng trước đó, Iceland và Thụy Điển là trọng tâm vòng công du bốn nước châu Âu của thủ tướng Ôn Gia Bảo. Hai chuyến viếng thăm Đan Mạch và Iceland, Thụy Điển kể trên của lãnh đạo Trung Quốc càng chứng tỏ là Bắc Kinh đang nhòm ngó đến vùng băng giá, nhưng lại chiếm vị trí chiến lược này.

Tranh giành ảnh hưởng và tài nguyên ở Bắc Cực

Trung Quốc đang lao vào cuộc chạy đua tranh giành ảnh hưởng ở Bắc Cực với nhiều mục tiêu.

Trước hết là mục tiêu khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên còn đang ngủ vùi dưới lòng đại dương. Một công trình nghiên cứu của Nga ước tính tại đây có đến ¼ tài nguyên của trái đất còn chưa được phát hiện. Còn căn cứ theo nghiên cứu của Viện địa chất Mỹ thì với 30% trữ lượng khí đốt thế giới, 13% trữ lượng dầu mỏ, 10% than đá và các khoáng sản khác, kể cả đất hiếm, Bắc Cực đương nhiên đã “lọt vào mắt xanh” của Trung Quốc.

Theo dự báo, chỉ trong ngót nửa thế kỷ nữa, 80% diện tích Bắc Băng Dương không còn phủ băng vào mùa hè và sẽ mở ra tuyến đường hàng hải cho phép tàu thuyền Trung Quốc đi từ  liền Thượng Hải đến cảng Hamburg.

Trả lời phỏng vấn của RFI, nhà nghiên cứu Trung Quốc đương đại Marie Holzman nhận định: “Trung Quốc cần năng lượng và các nguồn cung cấp nguyên, nhiên liệu để phát triển. Nhưng bên cạnh đó tôi cũng xin lưu ý là 50 % GDP của Trung Quốc tùy thuộc vào giao thông hàng hải. Bắc Kinh gần như chắc chắn là Groenland sẽ tan băng trong một tương lai không xa và Bắc Băng Dương sẽ trở thành một tuyến đường lưu thông hàng hải quan trọng, mở ra cánh cửa cho phép tàu bè của Trung Quốc đi thẳng từ Thượng Hải tới Hamburg, rút ngắn hành trình đến 6.000 km so với các tuyến đường hiện có… Trung Quốc không chỉ quan tâm đến các kho dự trữ tài nguyên tiềm tàng của Groenland và Bắc Cực mà còn đang nhòm ngó đến vùng biển Bắc Băng Dương nữa”.

Không thể đi đường thẳng thì ,,, đi đường vòng 

Trung Quốc không phải là quốc gia duy nhất nhòm ngó kho dự trữ tiềm tàng của vùng Groenland. Trong cuộc chạy đua tranh giành tài nguyên ở vùng Bắc Cực này thì Bắc Kinh sẽ phải đối diện với những đối thủ nặng ký như Mỹ, Canada hay Nga và kể cả trong một chừng mực nào đó là của các nước Bắc Âu.

Nhà nghiên cứu Marie Holzman, người 30 năm qua liên tục quan sát và nghiên cứu về Trung Quốc, lưu ý: “Chúng ta nên nhớ rằng Trung Quốc luôn có tầm nhìn xa, rất xa và có những tính toán lâu dài.Trung Quốc luôn sẵn sàng hy sinh để đạt được điều họ mong muốn. Tôi muốn nói là Bắc Kinh đã huy động rất nhiều phương tiện để đạt được mục đích. Trung Quốc đã xây dựng hẳn những phòng thí nghiệm, các trung tâm nghiên cứu về vùng Bắc Băng Dương tại nhiều thành phố như Thượng Hải, Đại Liên, Vũ Hán. Tại Trung Quốc hiện có ít nhất 10 trường đại học chuyên nghiên cứu về đại dương học, về luật biển, về môi trường … về tất cả những khía cạnh của chính sách vươn ra đại dương đối với vùng Bắc Băng Dương. Trung Quốc cũng đã có hẳn một chính sách rất rõ ràng cho đến năm 2020 -2030. Theo tôi, đó  mới là điều đáng quan ngại”.

Bà Holzman cho rằng bằng một cách hành xử khôn khéo cộng thêm tính kiên nhẫn vốn có, Trung Quốc sớm muộn gì cũng sẽ đạt được mục tiêu vươn tới Bắc Cực.

Từ Biển Đông đến Bắc Băng Dương

Về con đường chinh phục đai dương, mở rộng tầm ảnh hưởng trên biển của Trung Quốc, chuyên gia về châu Á của viện CERI Thierry Aube nhấn mạnh lối hành xử bắt nạt của Trung Quốc: "Xét đến chiến lược bành trướng trên biển của Bắc Kinh - đặc biệt đối với các nước lân cận ở khu vực Biển Đông thì thái độ của Trung Quốc khiến chúng ta phải nêu lên nhiều nghi vấn. Trung Quốc không hề bị lương tâm cắn rứt khi khẳng định chủ quyền đối với cả một vùng biển rộng lớn. Trung Quốc cũng không ngần ngại uy hiếp các nước nhỏ trong khu vực. Bài học kinh nghiệm tranh chấp ở Biển Đông bắt buộc chúng ta phải cân nhắc kỹ hơn về những ý đồ và tham vọng của Trung Quốc đối với vùng Bắc Băng Dương, đối với vùng đất Groenland".

Dù không có địa thế thuận lợi trực tiếp đối với Bắc Cực nhưng Trung Quốc đang đi đường vòng để tham gia vào cuộc chạy đua tranh giành ảnh hưởng và tài nguyên của khu vực. Trong bài toán chiến lược đó, Bắc Kinh đang tìm cách lôi kéo Đan Mạch và Iceland về phía mình, bằng những hợp đồng và thỏa thuận hợp tác phát triển lâu dài. Chẳng sớm thì muộn, Trung Quốc cũng sẽ làm siêu lòng Iceland và Groenland./.

Minh Bích (tổng hợp)
Theo ĐVO