F-35 với ba biến thể được sử dụng trong không quân, hải quân và thủy quân lục chiến, là một máy bay một chỗ ngồi có khả năng hoạt động tàng hình được trang bị với một hệ thống kỹ thuật tối tân.
Trong đó, biến thể của thủy quân lục chiến F-35B cũng có khả năng thực hiện cất cánh ngắn và hạ cánh theo phương thẳng đứng trong khi vẫn duy trì các hoạt động thông thường như các máy bay khác. Các nhà quân sự Mỹ kỳ vọng F-35B sẽ biến các tàu sân bay trực thăng của Mỹ có năng lực mạnh mẽ không thua kém các hàng không mẫu hạm chủ lực.
Chương trình máy bay chiến đấu Lightning II Joint Strike F-35 JSF bắt đầu từ năm 1997. Chương trình bao gồm các kế hoạch thay thế số máy bay già cỗi như F-16 Fighting Falcon và A-10 Thunderbolt II, AV-8B Harrier của thủy quân lục chiến, máy bay chiến đấu không-đối-đất F/A-18 Hornet của Hải quân.
F-35 là một máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, nhưng nó còn hơn cả một máy bay tàng hình" - Đại tá Art Tomassetti của Thủy quân lục chiến, một phi công, người đã tham gia chương trình JSF kể từ năm 1998 nói - "Nó có khả năng tàng hình và khả năng quan sát thấp. F-35 là tập hợp tất cả những thứ mà máy tính và kỷ nguyên kỹ thuật số ngày nay có thể trang bị và duy trì hoạt động cho máy bay."
Qua trình lắp ráp chiếc F-35A |
F-35 là một sự kết hợp hoàn hảo của tàng hình, cảm biến và một hệ thống kiểm soát bay kỹ thuật số mạnh mẽ làm cho nó không chỉ dễ dàng cho phi công điều khiển bay mà còn dễ dàng để xác định và bắn hạ các mục tiêu trên không.
Bên cạnh đó, F-35 cũng cho phép các phi công nhận thức các tình huống tốt hơn.
"Khi bạn nhìn vào F-35, bạn không thể xem nó như một chiếc máy bay chiến đấu đơn lẻ" - Tomassetti nói - "Bạn phải nhìn vào một nhóm F-35 làm việc cùng nhau, sau đó bạn thực sự có thể thấy lợi thế của F-35 mang lại khi chiến đấu trên không. Với một loạt các cảm biến, khả năng của máy bay thu thập và chia sẻ thông tin thực sự là đáng kinh ngạc. "
Với F-35, phi công có thể truy cập thông tin về các mục tiêu và các mối đe dọa nhằm hỗ trợ các F-35 đồng đội thông qua các đường liên kết dữ liệu, cho phép họ nhìn nhận và xác định tốt hơn về những gì đang xảy ra trong không gian chiến đấu, Tomassetti nói thêm.
Biến thể STOVL F-35B đang bay thử nghiệm |
Hiện nay, quân đội chỉ đào tạo những phi công đã dày dạn kinh nghiệm trên chiếc máy bay mới này tại Căn cứ Không quân Eglin.
Khi phi công mới được phép tham gia chương trình, họ sẽ tìm thấy chính mình trong một môi trường đào tạo độc đáo cùng với các nhân viên và thiết bị bảo trì luôn sẵn sàng từ cả ba quân chủng và cả các đối tác liên minh từ một số quốc gia nước ngoài.
Những phi công sẽ tìm hiểu làm thế nào để vận hành và duy trì F-35 thông qua một môi trường huấn luyện số. Hệ thống học tập này cho phép việc học tập diễn ra thông qua "chạm và làm" chứ không phải "nhìn và nghe".
"Thực tế, chúng tôi đang bắt đầu với cùng một khung máy bay, cùng đội hình, cùng một trang bị vũ khí, tôi nghĩ rằng điều đó đã đặt chúng tôi vào một điểm khởi đầu tốt hơn khi chúng tôi có mặt ở chiến trường và chiến đấu với nhau," Chỉ huy phi đội số 58, Trung tá Lee Kloos khi nói về sự hợp thành lực lượng với F-35.
Chiếc F-35A đang thử nghiệm mở cửa |
Kloos, người có hơn 2.100 giờ bay với F-16, đánh giá cao việc ba quân chủng Không quân, Thủy quân lục chiến và Hải quân khai thác chung một nguyên mẫu chiến đấu cơ.
Kloos nói, "thật vui sướng khi được bay trên chiếc F-35 này, Bất chấp những công nghệ tối tân và phức tạp, thì vẫn rất dễ dàng khi bay. Các thao tác điều khiển cơ bản vẫn giữ nguyên như trong bất kỳ một máy bay chiến đấu nào.
"Kéo cần điều khiển cây cối trở nên nhỏ đi, khi đẩy về phía trước thì mọi thứ lại to dần lên" Kloos nói. Nó là chiếc máy bay hoạt động ổn định và cân bằng tốt được thiết kế cho thế hệ ngày nay, những người lớn lên cùng chơi trò chơi video, ông nói.
Nếu so sánh thì F-35 có một buồng lái khá trống. Thay vì vô số các thiết bị chuyển mạch vốn có của nhiều máy bay, F-35 có hai màn hình cảm ứng với giao diện tương tự như một máy tính bảng.
"Tôi đã làm việc trên mô hình F-15C và D ", trung sỹ Matthew Reed, nhân viên bảo trì F-35A nói. "F-35 là một máy bay hoàn toàn khác. Mỗi lần bảo trì là một thách thức về công nghệ."
Biến thể F35-C của Hải quân |
Kể từ khi F-35 còn thử nghiệm, các nhân viên bảo trì và các phi công sẽ trao đổi tất cả các lỗi với nhau. Họ sẽ thử nghiệm máy bay trong các cuộc diễn tập mới với những khả năng mới một cách liên tục.
Một khi được giám sát và đánh giá, các phi công sẽ được phép thực hiện chúng trong các chuyến bay hàng ngày.
"Chương trình huấn luyện hiện nay của chúng tôi bao gồm các vấn đề cơ bản về cất cánh, hạ cánh, chuyển hướng và xếp đội hình cơ bản, chúng tôi chờ đợi được cho phép bay để mở rộng bài tập và cho phép chúng tôi đào tạo các nhiệm vụ cụ thể," Tomassetti nói.
Nhân viên bảo trì của không quân là những người đầu tiên làm việc trên F-35, họ sử dụng máy tính để chẩn đoán, phòng ngừa và xác định các vấn đề có thể xảy ra.
Với các phi công và chuyên viên bảo trì làm việc cùng nhau, Không quân và Thủy quân lục chiến đã có bay hàng trăm chuyến bay huấn luyện kể từ chuyến bay đầu tiên của họ vào năm 2011.
Họ tiếp tục bay hàng ngày để giúp cho các biến thể cất hạ cánh thông thường F-35A của Không quân, biến thể của thủy quân lục chiến STOVL F-35B và biến thể trên tàu sân bay của Hải quân Mỹ F-35C, luôn theo sát các hoạt động chiến đấu.
Thu Thảo (theo Globalsecurity)