Israel bí mật tác động đàm phán Nga-Mỹ

Israel không muốn Iran và Thổ Nhĩ Kỳ can dự vào việc tái lập các vùng giảm xung đột ở Syria.

Ngày 9-7, lệnh ngừng bắn tại miền Tây Nam của Syria, với Mỹ và Nga đóng vai trò trung gian, đã chính thức có hiệu lực, theo Reuters. Đây là nỗ lực mới nhất nhằm tái lập hòa bình cho đất nước suốt sáu năm qua chìm trong chiến trận. Nhưng diễn biến mới nhất này cũng đồng thời khiến Israel, đồng minh thân cận của Mỹ tại khu vực, thêm lo ngại.

Áp sát Israel

Với sự thúc đẩy của Mỹ, Nga và Jordan, một thỏa thuận ngừng bắn và “giảm xung đột” tuần qua đã được các bên đồng ý tham gia và mở đường đến một hiệp định đình chiến rộng hơn. Thỏa thuận được tuyên bố sau cuộc gặp gỡ bên lề thượng đỉnh G20 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Cuộc họp kéo dài đến hai tiếng rưỡi, mặc dù thời lượng được tính toán ban đầu chỉ có 30 phút.

Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ thỏa thuận ngừng bắn vẫn cần trao đổi thêm giữa các bên về những vấn đề quan trọng như ai sẽ giám sát lệnh ngừng bắn. Trước đó theo hãng tin Sputnik, phía Mỹ muốn các lực lượng do mình chống lưng tiếp tục giám sát những lãnh thổ đã chiếm được từ tay Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).

Theo hãng tin Reuters, các đàm phán trước đó giữa Washington và Moscow cho thấy “vùng giảm xung đột” ở Tây Nam Syria sẽ bao gồm tỉnh Deraa giáp Jordan và tỉnh Quneitra, gần vùng kiểm soát của Isreal trên cao nguyên Golan. Khu vực này thường xuyên xảy ra tình trạng “đạn lạc” nhắm vào phía Israel, buộc chính quyền Jerusalem cho không kích đáp trả liên tiếp nhiều tuần qua.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) vào ngày 7-7. Không lâu sau, một thỏa thuận ngừng bắn ở Tây Nam Syria do Nga-Mỹ-Jordan là trung gian được công bố. Ảnh: AP

 “Đạo diễn” bí mật

Tờ Haaretz (Israel) ngày 9-7 tiết lộ Washington cách đây hai tuần đã cử một phái đoàn đến Israel để thảo luận về kế hoạch lập vùng an toàn ở Tây Nam Syria, sát khu vực mà quân Israel kiểm soát. Trong cuộc gặp này, chính phủ Jerusalem đã thẳng thắn phản đối ý tưởng các vùng an toàn được giám sát bởi lực lượng Nga.

Tiết lộ với tờ Haaretz, ba quan chức cấp cao của Israel cho biết các thảo luận giữa nước này với các đại diện phía Mỹ đã diễn ra khá dày đặc và gay gắt trong thời gian gần đây. Thủ tướng Benjamin Netanyahu muốn các vùng giảm xung đột này làm vành đai ngăn cản lực lượng thân Iran và nhóm Hezbollad khu vực cao nguyên Golan. Thông điệp này đã được chính phủ Israel khẳng định nhiều lần cùng các đại diện cấp cao của Mỹ liên quan đến Syria: Brett McGurk - đặc phái viên Mỹ phụ trách liên quân quốc tế chống IS, Michael Ratney - đặc phái viên Mỹ phụ trách Syria và cả Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis.

Theo tờ Haaretz, việc Washington đàm phán trực tiếp với Moscow và Jordan để thiết lập vùng giảm xung đột chính là yêu cầu của Israel. Nước này không muốn Iran và Thổ Nhĩ Kỳ chen chân can dự vào các vùng an toàn và đe dọa an ninh quốc gia. Bộ Quốc phòng Israel cũng đã nói thẳng với ông Brett McGurk rằng vùng giảm xung đột phải nằm ở phía Nam Syria để tạo vành đai an toàn ngăn quân Iran, Hezbollah và Shi’ite đe dọa biên giới Israel.

Một quan chức Israel giấu tên tiết lộ Washington suốt thời gian qua đã liên tục thông báo cho Jerusalem các diễn biến của cuộc đàm phán ba bên Nga-Mỹ-Jordan và bảo vệ các lợi ích của Israel. Các điều kiện nêu trên đều đã được đưa vào thỏa thuận ngừng bắn vừa đạt được. Nếu các hé lộ của tờ Haaretz là chính xác, có thể nói Israel mới chính là “đạo diễn” thật sự đứng sau thỏa thuận quan trọng này tại Syria.(PLO)
---------------------------

Malaysia cảnh báo các tay súng IS đang tháo chạy sang Đông Nam Á

Ngày 10/7, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin Hussein cho biết theo những thông tin tình báo, các tay súng nước ngoài thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tháo chạy khỏi Trung Đông đang lên kế hoạch chuyển căn cứ sang Đông Nam Á.

Phát biểu tại một phiên họp của đảng cầm quyền Tổ chức Thống nhất Dân tộc Malaysia (UMNO), ông Hussein tuyên bố IS là kẻ thù của chính phủ nước này. Ông nhấn mạnh: "Những gì đã xảy ra ở Trung Đông đã có ảnh hưởng trực tiếp tới Malaysia. Khu vực này (Đông Nam Á) sẽ là trọng tâm của chúng (IS), mỗi quốc gia của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam (ASEAN) sẽ phải xem xét vấn đề này một cách nghiêm túc".

Trước sự cấp bách của vấn đề này, ông Hishammuddin cho biết sẽ thăm Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất và Bahrain trong tuần này nhằm thu thập thông tin tình báo mới nhất về các phiến quân cũng như chỗ ẩn náu của chúng.

Binh sĩ Philippines trong chiến dịch chống phiến quân ở Marawi ngày 6/6. Ảnh: AFP/TTXVN

Thời gian gần đây, khu vực Đông Nam Á đã đặt trong tình trạng báo động sau khi các tay súng tuyên bố trung thành với IS đánh chiếm thành phố Marawi, trên đảo Mindanao, miền Nam Philippines. Kể từ khi cuộc chiến bùng phát vào ngày 23/5 đến nay, gần 400 người đã bị thiệt mạng và hơn 200.000 người dân thành phố buộc phải rời bỏ nhà cửa, trong khi quân đội Philippines phải huy động các máy bay chiến đấu và trực thăng để tiêu diệt phiến quân. Việc phiến quân chiếm giữ thành phố Marawi của Philippines làm dấy lên lo ngại về nguy cơ các phần tử thánh chiến đang tìm cách lập một "thành trì" trên đảo Mindanao, đe dọa an ninh khu vực.
Bộ trưởng Hussein cũng từng lên tiếng khẳng định nước này sẽ chiến đấu chống lại các mối đe dọa từ IS và sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN để đập tan mưu toan của IS xâm nhập và kiểm soát khu vực Đông Nam Á. Các lực lượng quân đội và lực lượng an ninh của Malaysia sẽ khiển khai các biện pháp để đảm bảo IS không thể xâm nhập vào Malaysia.(TTXVN)
-----------------------

Tại sao Nga tiến thoái lưỡng nan trong vấn đề Qatar?

Trong khi giới quan sát cho rằng Nga sẽ đứng về phe các nước Arab dưới sự dẫn dắt của Saudi Arabia để cô lập Qatar, Moskva bất ngờ chọn cách giữ im lặng và trung lập. Nguyên nhân do đâu?

Khi Ngoại trưởng Qatar thăm Moskva ngày 11/6 và hội đàm với người đồng cấp Sergey Lavrov, Nga đã bày tỏ cái nhìn lạc quan về một giải pháp nhanh gọn cho cuộc khủng hoảng vùng Vịnh này cũng như sự sẵn sàng thực hiện những bước đi cần thiết để đạt được mục tiêu trên.

Theo thông cáo của Điện Kremlin ngày 1/7, Tổng thống Vladimir Putin thông qua cuộc điện đàm với người đứng đầu Qatar đã nhấn mạnh rằng cần giải pháp ngoại giao để chấm dứt cuộc tranh cãi trên. 

Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và Quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani tại Điện Kremlin hồi tháng 1/2017. Ảnh: AP

Trang web của kênh truyền hình Al Arabiya (Saudi Arabia) đã đăng một bài nhận định về quan điểm trung lập của Nga trong vấn đề Qatar. Có thể thấy rõ rằng chương trình nghị sự quan trọng nhất trong chính sách Trung Đông của Nga là Syria. Lâu nay, Nga vẫn ủng hộ chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad  chống lại nhóm Anh em Hồi giáo (MB) ở Syria. Đối với Nga, nhóm MB là mối đe dọa không chỉ tại Syria mà còn ở Ai Cập và Libya. Hiện nay, các nước vùng Vịnh đang cáo buộc Qatar tài trợ khủng bố và chủ nghĩa cực đoan, trong đó có nhóm MB.

Theo giới quan sát, trong khi Nga được dự đoán sẽ về phe các nước Arab dưới sự dẫn dắt của Saudi Arabia để cô lập Qatar thì Moskva lại chọn cách giữ im lặng và trung lập. "Mọi cuộc khủng hoảng là “công việc riêng của họ, là quan hệ song phương giữa các quốc gia”, Ngoại trưởng Nga cho biết và khẳng định Moskva không can dự vào quan hệ của các nước này. Các chuyên gia cho rằng thái độ cân bằng của chính quyền Tổng thống Putin có thể là dấu hiệu cho thấy sự “tiến thoái lưỡng nan” của nước Nga trong tình thế hiện nay ở Trung Đông khi không muốn làm mất lòng bất cứ ai.

Đồng minh với Iran

Kênh truyền hình Al Arabiya cho rằng trong chính sách Trung Đông của mình, Nga có một đồng minh quan trọng là Iran. Sau Chiến tranh Lạnh, quan hệ của Moskva với Tehran trở thành một nhân tố quyết định trong chính sách Trung Đông của Moskva. Sự suy yếu của Iran trong khu vực đã làm Moskva mất đi một trong những đồng minh quan trọng nhất tại đây.

Nga cũng cố gắng không gây trở ngại trong mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, Saudi Arabia, Ai Cập, Bahrain cũng như Qatar, và trong một ý nghĩa nào đó là Nga đang cố gắng cân bằng tất cả các mối quan hệ trên. Kể từ khi Iran trở thành đồng minh, Nga cũng không để các nước Arab đối đầu với Iran. Qatar là nước có mối quan hệ thân thiết với Iran và cũng bị các láng giềng lên án điều đó. 

Quan hệ về năng lượng

Đa số nhà phân tích đã tính đến thực tế rằng giữa Moskva và Doha có một mối quan hệ năng lượng và kinh tế rõ rệt. Do bất đồng với Ukraine và gánh chịu hàng loạt biện pháp cấm vận, Nga đã mở rộng quan hệ với thị trường Qatar. Năm 2016, Cơ quan đầu tư Qatar đã nhận được 19% cổ phiếu tại công ty dầu quốc gia Nga Rosneft, trị giá 10 tỷ USD.

Cũng trong năm đó, Qatar tiếp tục giành được 25% cổ phiếu của công ty Forport ở Đức và công ty Copelouzos của Hy Lạp cho sân bay Vnukova đặt tại Moskva. Kết quả là Qatar đã trở thành một trong những nhà đầu tư lớn nhất của Nga tại thời điểm mà Nga đang chịu lệnh trừng phạt kinh tế của phương Tây.

Đối với Nga, những đầu tư này có giá trị lớn về mặt vật chất lẫn tinh thần và đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ giữa hai nước. Có thông tin còn cho rằng Qatar đã giúp đỡ Nga một khoản tiền lớn khi nước này rơi vào cảnh khủng hoảng kinh tế. 

Tiến trình Astana

Cũng có thể nói rằng mối quan hệ kinh tế giữa Doha và Moskva là một trong những nguyên nhân làm Nga thay đổi các chính sách liên quan tới Syria năm 2016 cũng như tiến trình đàm phán hòa bình Syria tại thủ đô Astana, Kazakhstan.

Như vậy, Qatar và nhóm MB không được nhìn nhận là trở ngại lớn nhất trong chính sách Trung Đông của Nga. Ngược lại, hoạt động đầu tư kinh tế của Qatar lại giữ vai trò quan trọng giúp Nga vượt qua khó khăn. 

Mặt khác, Moskva - đã nhận thức được sự nguy hiểm từ hành động can thiệp của Iran vào khu vực Trung Đông - có thể đã tìm kiếm các cơ hội để mang lại lợi ích về mặt kinh tế và địa chính trị bằng cách giữ lập trường trung lập trong cuộc khủng hoảng giữa Qatar và các nước Arab khác.

Bằng cách này, Nga tin rằng nước này có thể duy trì sự tồn tại cũng như tiếp tục các lợi ích về kinh tế và địa chính trị của mình trong khu vực.(TTXVN)

---------------------

Pháp nỗ lực 'giải cứu' tập đoàn hạt nhân nhà nước Areva

Ngày 10/7, Tập đoàn Năng lượng EDF của Pháp cho biết Tập đoàn Mitsubishi Nhật Bản và Công ty tư vấn kỹ thuật Pháp Assystem vừa mới tham gia hợp đồng mua lại cổ phần của lò phản ứng hạt nhân New NP thuộc Tập đoàn Hạt nhân Areva của Pháp.

Theo hợp đồng này thì New NP được định giá 2,5 tỷ euro. Trong khi Mitsubishi sẽ mua từ 15 đến 19,5%  cổ phần thì phần sở hữu của Assystem là khoảng 5%. 

Trong một thông báo đưa ra cùng ngày, Assystem cũng xác nhận đã đầu tư 125 triệu euro vào hợp đồng chung này. Cùng ngày, EDF cũng nêu rõ rằng sẵn sàng chào đón các đối tác chiến lược khác.

Nhà máy năng lượng hạt nhân Tricastin Areva tại thị trấn Pierrelatte, phía đông nam Pháp. Ảnh: AFP/TTXVN

Areva được biết đến là tập đoàn công nghệ hạt nhân hàng đầu của Pháp. Kể từ năm 2011, hoạt động xây dựng của tập đoàn gặp nhiều khó khăn sau sự cố hạt nhân tại Nhật Bản khiến ngành năng lượng hạt nhân hứng chịu nhiều chỉ trích. Cựu CEO của Areva thậm chí đã  bị buộc tội trong một vụ kiện liên quan tới một hợp đồng "thảm họa" ký hồi năm 2007 với một công ty khai thác urani của Canada. 

Tháng 6/2015, EDF đồng ý mua lại tối đa 75% cổ phần của hoạt động phát triển năng lượng hạt nhân của Areva với giá trị ước tính ban đầu khoảng 2,7 tỷ euro. Đến tháng 5/2017, EDF đã được giới chức chống độc quyền Liên minh châu Âu (EU) "bật đèn xanh" để mua hoạt động phát triển các lò phản ứng hạt nhân của Areva. Dự kiến cuối năm nay, thỏa thuận sẽ được hoàn tất. Tại Pháp, năng lượng hạt nhân được coi là công nghiệp cốt lõi, đó chính là lý do vì sao chính phủ rất quan tâm tới các cuộc đàm phán nhằm tái cơ cấu lĩnh vực này. 

Trong khi đó, cùng ngày, Bộ trưởng Bộ chuyển tiếp môi trường và đoàn kết của Pháp, ông Nicolas Hulot cho rằng Pháp sẽ phải dừng hoạt động hàng loạt lò phản ứng hạt nhân để đưa tỷ lệ điện hạt nhân của Pháp xuống mức 50% vào năm 2025 theo quy định tại luật chuyển tiếp năng lượng. 

Theo phóng viên TTXVN tại Paris, ông Hulot cho biết thêm có thể hiểu rằng Pháp sẽ đóng cửa một số lò phản ứng hạt nhân để đạt được mục tiêu trên. Theo ông, số lò phản ứng hạt nhân bị đóng cửa có thể lên đến 17 lò, nhưng cũng cần phải xem xét một cách kỹ lưỡng. 

Hiện Pháp đang có 19 nhà máy điện hạt nhân với tổng số 58 lò phản ứng cung cấp tới 75% lượng điện của toàn nước Pháp. Chính phủ Pháp đang có kế hoạch giảm tỷ lệ điện từ năng lượng hạt nhân trong vòng 5 năm tới.(TTXVN)