Cục diện cuộc chiến Syria vẫn hết sức phức tạp và đẫm máu

Tính đến nay đã ba năm trôi qua kể từ khi tổ chức khủng bố mang tên “Nhà nước Hồi giáo”, gọi tắt là IS (Islamic State), tự tuyên bố thành lập vào ngày 30/6/2014, thế giới đang phải đối mặt với một hiểm họa lớn nhất, nguy hiểm nhất đối với hòa bình và an ninh trên phạm vi toàn cầu. Vì thế, ngày 24/9/2014, Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc đã nhất trí thông qua Nghị quyết về chống khủng bố ở Syria.

Căn cứ vào kết quả các công trình nghiên cứu về lịch sử Thế chiến II và về cuộc chiến chống IS hiện nay, có thể nhận thấy rất rõ sự tương đồng giữa chủ nghĩa phát xít trong thế kỷ XX và IS.  

Trong thế kỷ XX, Mỹ đã làm tất cả những gì có thể nhằm tiêu diệt Liên Xô-nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trong lịch sử và là vật cản lớn nhất đối với tham vọng của Mỹ giành quyền bá chủ thế giới.

Hiện nay, các tập đoàn tài phiệt Mỹ và đồng minh của trong và ngoài khu vực Trung Đông nuôi dưỡng và ủng hộ về kinh tế, quân sự và chính trị cho một số tổ chức khủng bố dưới vỏ bọc “các lực lượng đối lập”, trong đó có tổ chức khủng bố “Al-Qaeda” đã từng được Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) xây dựng trong những năm 1980, đến IS và những biến thể khác của những tổ chức này để loại bỏ ảnh hưởng của Nga, từng bước làm tan rã nước Nga bởi Liên bang Nga dưới thời cầm quyền của Tổng thống V.Putin là vật cản lớn nhất đối với tham vọng của các tập đoàn tài phiệt Mỹ đang cố sức duy trì trật tự thế giới đơn cực do họ lãnh đạo được hình thành sau khi khi Liên Xô tan rã [1-9].

Ba liên minh chống IS ở Syria

Nếu trong thế kỷ XX đã từng hình thành Mặt trận Đồng Minh rộng rãi chống chủ nghĩa phát xít thì trong thế kỷ XXI trên thế giới lại đang hình thành ba liên minh quốc tế chống IS theo đuổi các mục đích khác nhau. Đó là liên minh hơn 60 quốc gia do Mỹ chỉ huy, liên minh các nước Hồi giáo Arabia do Arabia Saudi đứng đầu và liên minh giữa Nga với Syria, Iran, Iraq và lực lượng Hezbolla. 

Trong khi liên minh chống IS do Mỹ chỉ huy cũng như liên minh các nước Hồi giáo Arabia do Arabia Saudi dẫn đầu mượn cớ chống IS để loại bỏ Tổng thống Syria Bashar al-Assad-vật cản đối với tham vọng của Mỹ thực hiện chiến lược Đại Trung Đông, thì liên quân chống khủng bố do Nga dẫn đầu nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia của Syria chống lại sự can thiệp từ bên ngoài.

Vì thế, trong ba liên minh đó chỉ có liên minh quốc tế do Nga dẫn đầu được hình thành và hoạt động tuân thủ hoàn toàn Hiến chương LHQ và các nguyên tắc luật pháp quốc tế. Cụ thể là, liên minh do Nga dẫn đầu được thành lập ngày 30/9/2015 trên cơ sở Nghị quyết về chống khủng bố ở Syria của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc thông qua ngày 24/9/2014, đồng thời nhận được đề nghị chính thức của chính quyền Damascus tiến hành chống khủng bố trên lãnh thổ của họ.

Phi công Nga kiểm tra chiến đấu cơ Su-34 trước khi xuất kích tại chiến trường Syria

Binh sĩ Nga làm nhiệm vụ tại Aleppo sau khi thành phố hoàn toàn giải phóng

Nga đã triển khai các hệ thống tên lửa S-400 tại Syria đề phòng bất trắc

Trong khi đó, liên minh do Mỹ chỉ huy được thành lập theo kiểu “tiền trảm hậu tấu”, nghĩa là được hình thành vào ngày 8/9/2014 trước khi có Nghị quyết về chống khủng bố ở Syria của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc (24/9/2014) và cũng không được phép của chính quyền Damas tiến hành hoạt động chống khủng bố trên lãnh thổ Syria. Do đó, sự hiện diện quân sự của Mỹ trên lãnh thổ Syria được coi là hành động xâm lược.

Nhận diện bản chất cuộc chiến ở Syria hiện nay

Hiện có nhiều quan điểm khác nhau về cuộc chiến ở Syria. Theo đa số ý kiến được truyền tải trên các phương tiện truyền thông phương Tây và một số ở Nga, thì đó là cuộc “nội chiến có yếu tố nước ngoài”, nghĩa là cuộc chiến giữa các lực lượng bảo vệ chính phủ Syria với “các lực lượng đối lập” nhận được sự chi viện từ bên ngoài [10,11].

Một loại ý kiến khác cho rằng, ở Syria đang diễn ra cuộc “chiến tranh ủy nhiệm” được tiến hành bởi các “các lực lượng đối lập” nhận được sự ủng hộ toàn diện về chính trị, tinh thần, tài chính, nhân lực và vũ khí trang bị của Mỹ và các đồng minh của họ trong và ngoài khu vực, trước hết là các nước thành viên Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhằm tiêu diệt chính thể Syria được người dân bầu lên một cách dân chủ.

“Cuộc chiến tranh ủy nhiệm” này diễn ra dưới hình thái cuộc chiến tranh khủng bố tàn bạo nhất và khủng khiếp nhất trong lịch sử chiến tranh thế giới, nhưng lại được che đậy bởi những tuyên bố như nhằm “mục đích nhân đạo”, “cứu nhân dân Syria thoát khỏi bàn tay tội ác của nhà độc tài Bashar al-Assad” v.v. Loại ý kiến này phản ánh đúng hơn bản chất của cuộc xung đột trong hơn 6 năm qua ở Syria.

Cuộc chiến đẫm máu ở Syria vẫn chưa thấy hồi kết

Tổng thống Bashar al-Assad từng tuyên bố, ở Syria không phải là “nội chiến” mà là cuộc chiến tranh vệ quốc anh dũng của nhân dân và quân đội Syria chống lại cuộc chiến tranh khủng bố của các lực lượng đến từ hơn 30 quốc gia. Thậm chí ông Bashar al-Assad cho rằng ở Syria đang diễn ra Thế chiến III dưới hình thức cuộc chiến tranh phức hợp, khác xa Thế chiến I và II bởi ở đây không có sự tham gia của các đội quân đống đảo dàn thành chiến tuyến rõ ràng [12,13].

Cuộc chiến ở Syria đã trở thành cuộc đối đầu Mỹ-Nga

Những tuyên bố gần đây của giới quân sự và chính trị ở Mỹ đã làm bộc lộ toàn bộ bản chất những toan tính chiến lược của Washington, nghĩa là sẵn sàng đối đầu với Nga để cứu “các lực lượng đối lập” và tránh cho lực lượng thất bại trong những nỗ lực cuối cùng hòng xoay chuyển cục diện trên chiến trường.

Tư lệnh lực lượng Mỹ tại Iraq và Syria, trung tướng Stephen Townsend từng tuyên bố cam kết bảo vệ lực lượng tác chiến đặc biệt của Mỹ ở miền Bắc Syria. Để làm điều đó, Mỹ sẵn sàng bắn rơi các máy bay của không quân Syria đang làm nhiệm vụ tấn công khủng bố ở những khu vực gần khu vực lực lượng đặc nhiệm Mỹ đang hoạt động [14].

Cựu Giám đốc CIA Michael Morell tuyên bố: “Cần bí mật tiêu diệt càng nhiều càng tốt các quân nhân Nga, Iran và Syria đang làm nhiệm vụ chống khủng bố ở Syria”. Còn người phát ngôn Lầu Năm Góc Peter Cook cảnh báo, Mỹ  sẵn sàng bắn hạ các máy bay của Syria và Nga đe dọa lực lượng Liên quân do Washington đứng đầu ở Syria [15,16].

Trong trường hợp bùng nổ sự đối đầu Mỹ-Nga, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Mỹ ở châu Âu, tướng Philip Breedlove, tuyên bố, Bộ Chỉ huy châu Âu của Mỹ (EUCOM) và NATO đã chuẩn bị cho cuộc chiến với Nga và sẽ giành thắng lợi, nếu cần thiết. Còn cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Cater tuyên bố rằng “để đánh bại IS, Mỹ phải tuyên chiến với Nga ở Syria” [17,18 ].

Vì thế, trong thời gian gần đây, đặc biệt là kể từ sau quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump  phóng 59 quả tên lửa hành trình Tomahawk tấn công sân bay Shayriat của Syria ngày 6/4/2017, Mỹ gia tăng tần suất các cuộc tấn công vào các lực lượng ủng hộ Chính phủ  Syria.

Máy bay không quân Syria bị tên lửa Mỹ phá hủy sau đòn tập kích Tomahawk

Mỹ đã bất ngờ phát động đòn tấn công tên lửa nhằm vào căn cứ không quân Syria

Theo nhận định của tướng Gamal Mazlyum, cựu Giám đốc Trung tâm nghiên cứu của Học viện quân sự mang tên Gamal Abdel Nasser của Egypt, những hành động gần đây của Mỹ chứng tỏ Mỹ đang tìm cách làm suy yếu khả năng quân sự của Syria bằng các cuộc không kích nhằm vào lực lượng ủng hộ chính phủ. Ngoài ra, Mỹ đang nỗ lực thay đổi cán cân quyền lực ở Syria và phá vỡ đàm phán hòa bình về Syria ở Astana. Chính quyền Mỹ và Lầu Năm Góc không quan tâm đến việc ổn định của Syria cũng như  sự thành công của giải pháp chính trị [19].

Những kịch bản có thể xảy ra

Hiện nay Mỹ và liên quân đang thực hiện một thỏa thuận bí mật với IS, theo đó IS sẽ rút lui khỏi các vùng do họ kiểm soát và nhường lại cho Mỹ, còn Mỹ núp dưới chiêu bài “không kích tiêu diệt khủng bố” nhưng trên thực tế là tăng cường sự hiện diện quân sự ở những vùng IS vừa rút đi. Đồng thời, IS sẽ tập trung lực lượng mở các mũi tấn công vào các vị trí của quân đội Syria [20,21,22]

Do đó, trong cục diện cuộc chiến Syria có thể diễn ra một số kịch bản.

Kịch bản 1: Quân đội Syria đánh hoàn toàn bại IS. Quân đội Syria cùng với Iran, Hezbohlla với sự giúp đỡ của Nga giành thắng lợi quyết định trên toàn bộ chiến trường, tạo điều kiện cho Syria giải phóng đất nước, buộc các lực lượng đối lập phải ngồi vào bàn đàm phán để thực hiện giải pháp chính trị theo nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc, gồm 3 bước: (1) thành lập chính phủ liên hợp; (2) sửa đổi Hiến pháp; (3) tổ chức bầu cử Quốc hội và Tổng thống. Đây là kịch bản khả dĩ nhất được cộng đồng quốc tế mong đợi.

Kịch bản 2: Hình thành nhà nước do lực lượng thân Mỹ kiểm soát ở khu vực Al-Tanf. Trong tình huống hiện nay, Mỹ đang tăng cường lực lượng ở khu vực Al-Tanf, hỗ trợ hình thành một nhà nước mới ở Trung Đông do lực lượng thân Mỹ kiểm soát để cách ly Syria khỏi Iran, Iraq. Trên lãnh thổ quốc gia mới hình thành này sẽ có đường ống dẫn khí đốt xuất phát từ Qatar và Arabia Saudi đến Thổ Nhĩ Kỳ và châu Âu. Quân đội Syria hiện đang nỗ lực làm phá sản kế hoạch này nhưng cố tránh xảy ra đụng độ với quân đội Mỹ. Tuy nhiên, trong trường hợp cần thiết, quân đội Syria đã chuẩn bị lực lượng để sẵn sàng đẩy lùi kẻ thù trên lãnh thổ của tổ quốc mình [23].

Kịch bản 3: Mỹ sẽ “Afghanistan hóa” chiến trường Syria. Chính quyền Mỹ đang tranh luận về “Kế hoạch B”, theo đó sẽ ủy quyền cho CIA và các đối tác trong khu vực cung cấp các hệ thống vũ khí hiện đại cho cho “các lực lượng đối lập” để họ tấn công quân đội Syria và lực lượng của Nga từ khoảng cách xa hơn. Kịch bản này lặp lại tình hình trên chiến trường Afghanistan trong những năm 1980, khi đó Mỹ huấn luyện và cung cấp vũ khí cho tổ chức khủng bố “Al-Qaeda” chống lại Quân đội Liên Xô hiện diện ở quốc gia này.

Đặc nhiệm Mỹ có mặt tại Raqqa hậu thuẫn người Kurd đánh chiếm "thủ đô" IS

Kịch bản 4: Mỹ phát động chiến tranh toàn diện ở Syria. Một số quan chức Mỹ đang thúc giục Nhà Trắng phát động một chiến dịch quân sự toàn diện chống lại tổng thống Syria Bashar al-Assad. Trong đó, 51 nhà ngoại giao Mỹ đã từng ký một bản ghi nhớ nội bộ thúc giục tổng thống Mỹ ra lệnh thực hiện các cuộc không kích trực tiếp chống lại chính phủ Syria [24,25].

Theo nhận định của thượng nghị sỹ Nga Igor Morozov, Mỹ đang chuẩn bị một chiến dịch quy mô lớn nhằm lật đổ chế độ Tổng thống Syria Bashar al-Saad và thành lập chế độ ở Syria dưới sự kiểm soát của Mỹ. Để thực hiện kịch bản này, có thể Mỹ sẽ tiến hành đòn tấn công phủ đầu chớp nhoáng, sau khi gây hấn và tạo cớ tương tự như chuyện “quân đội Syria sử dụng vũ khí hóa học” hay là “quân đội Syria tấn công các lực lượng Mỹ đang làm nhiệm vụ chống khủng bố” [26,27].

Hiện nay, có dấu hiệu về tất cả các kịch bản nói trên. Tình hình thực tế có thể diễn ra trên cơ sở kết hợp các yếu tố của những kịch bản đó. Những tuyên bố gần đây của Tổng thống Nga V.Putin chứng tỏ, cuộc đối đầu Mỹ-Nga đã leo thang tới mức tồi tệ hơn cả thời kỳ Chiến tranh lạnh, trong đó nhà lãnh đạo Nga vốn rất cẩn trọng và kiệm lời khi bình luận về quan hệ Mỹ-Nga nhưng đã phải tuyên bố rằng các đối tác Mỹ trên lời nói sẵn sàng hợp tác với Nga trong cuộc chiến chống khủng bố nhưng trên thực tế thì họ sử dụng khủng bố để chống phá Nga [28].

L.T.M

Tài liệu tham khảo:

[1] US Made Willful Decision to Create ISIL. http://whatsupic.com/news-polit…/14393-us-decision-isil.html

[2] ISIS: Made in USA. US State Department Sponsored Training of ISIL(ISIS) Militant
https://socioecohistory.wordpress.com/…/isis-made-in-usa-u…/

[3] ISIS leader admits to being funded by the US
http://www.australiannationalreview.com/isis-leader-admits…/

[4] One of ISIS' top commanders was a 'star pupil' of US-special forces training in the country of Georgia
http://www.businessinsider.com/omar-al-shishani-isis-comman…

[5] Исламское государство и хаос на Большом Ближнем Востоке
http://www.warandpeace.ru/ru/analysis/vprint/100559/
         [6] ИГИЛ: сценарий по уничтожению России
http://www.pravda.ru/…/midd…/07-10-2014/1229947-stepanyan-0/

[7] CША создали ИГИЛ и хотели подчинить Украину
http://maxpark.com/community/13/content/3569067

[8]How We Know ISIS Was Made In USA. http://www.iranreview.org/content/Documents/How-We-Know-ISIS-Was-MADE-IN-THE-USA-.htm

[9] Putin: ISIS Was Made In The USA And We’re Going To Destroy Them.http://yournewswire.com/putin-isis-was-made-in-the-usa-and-were-going-to-destroy-them/

[10] Гражданская война в Сирии.https://ru.wikipedia.org/wiki/ Гражданская война в Сирии

[11] Гражданская война в Сирии (2011-2016).https://ria.ru/spravka/20160315/1388247407.html

[12] Президент Сирии не исключил начала третьей мировой войны вслед за холодной. 
https://ru.sputnik-news.ee/news/20161014/3535910/Prezident-Sirii-Bashar-Asad-terrorizm-mirovoe-vliyanie.html

[13] Третья мировая война начнётся в Сирии.https://topwar.ru/101542-tretya-mirovaya-voyna-nachnetsya-v-sirii.html

[14] Department of Defense Press Briefing by Lt. Gen. Townsend Via Teleconference from Baghdad, Iraq.https://www.defense.gov/News/Transcripts/Transcript-View/Article/987897/department-of-defense-press-briefing-by-lt-gen-townsend-via-teleconference-from/

[15] EX-CIA DIRECTOR WHO ENDORSED CLINTON CALLS FOR KILLING IRANIANS AND RUSSIANS IN SYRIA. https://theintercept.com/2016/08/09/ex-cia-chief-who-endorsed-clinton-calls-for-killing-iranians-and-russians-in-syria/s

[16] US 'ready to shoot down Syrian, Russian jets'. https://www.alaraby.co.uk/english/news/2016/8/23/us-ready-to-shoot-down-syrian-russian-jets

[17] NATO Ready to ‘Fight and Win If Necessary’ Against Russia. https://sputniknews.com/military/201602251035347156-breedlove-nato-deterrence-russia/

[18] Russian airstrikes in Syria: Pentagon says strategy 'doomed to failure' – as it happened.

https://www.theguardian.com/world/live/2015/sep/30/russia-syria-air-strikes-us-isis-live-updates

[19]Hoa Kỳ cố ý hành động chống Assad. https://vn.sputniknews.com/middle_east/201706073439082-my-tan-cong-syria/

[20] Генштаб РФ обвинил США в сговоре с ИГИЛ. http://www.ntv.ru/novosti/1817642/

[21] Глава МИД Сирии обвинил США в сговоре с ИГ. https://ria.ru/syria/20160924/1477786968.html.

[22] США торгуются с боевиками ИГИЛ. https://utro.ru/articles/2017/06/09/1329908.shtml

[23] Ý tưởng lật đổ Assad đã chết rụi ở Syria. https://vn.sputniknews.com/middle_east/201706173484275-lat-do-assad-syria/

[24] 51 U.S. Diplomats Urge Strikes Against Assad in Syria. https://www.nytimes.com/2016/06/17/world/middleeast/syria-assad-obama-airstrikes-diplomats-memo.html?_r=0

 [25]Lawmakers: Trump administration needs comprehensive Syria strategy.https://www.stripes.com/news/lawmakers-trump-administration-needs-comprehensive-syria-strategy-1.465681#.WUTzj5Lyh0w

[26] Сенатор Морозов заявил что США готовят операцию по устранению Асада. https://ria.ru/syria/20170609/1496157692.html

[28]Путин: США использовали террористов для раскачки ситуации в РФ.https://rg.ru/2017/06/13/putin-ssha-ispolzovali-terroristov-dlia-raskachki-situacii-v-rossii.html

Đại tá Lê Thế Mẫu
Theo Viettimes.vn