Thông điệp của ông Aquino trước quốc hội Philippines cũng yêu cầu Trung Quốc phải tôn trọng quyền của Manila trên biển Đông khi trước đó, giới chức quân sự nước này lo ngại hành động "áp đặt từng bước" của Trung Quốc với các tuyên bố chủ quyền và vi phạm Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC-2002).

Kêu gọi người dân đoàn kết

"Có những người nói rằng chúng ta nên từ bỏ Bajo de Masinloc (Scarborough) chúng ta nên tránh phiền phức. Nếu một người vào trong sân nhà bạn, nói với bạn rằng anh ta là chủ sở hữu, bạn có cho phép không?", TT Aquino nói", "và từ bỏ những thứ thuộc về chúng ta là điều không thể chấp nhận, và tôi kêu gọi sự đoàn kết của người dân Philippines về vấn đề này. Tất cả chúng ta hãy cùng đồng lòng nhất trí".

Cùng trong phiên họp, ông Aquino đã công bố kế hoạch 75 tỷ peso (1,8 tỷ USD) hiện đại hóa quân sự, trong đó có việc mua tàu chiến tân trang, máy bay vận tải C-130, trực thăng vũ trang, các thiết bị thông tin liên lạc và đạn dược.
 

Philippines chi nhiều tỷ USD cho vũ khí mới. (Getty)

Theo đó đến cuối năm nay, Philippines có thể nhận được 21 trực trăng UH-1H tân trang, 4 trực thăng vũ trang mới và năm 2013 sẽ nhận thêm 10 trực thăng, 2 trực thăng hải quân, 2 máy bay tiêm kích hạng nhẹ và 1 tàu chiến.

 "Đây không phải là chuyện chọn lựa một cuộc chiến, cũng không phải hăm dọa, mà để giành được hòa bình, giúp chúng ta có khả năng tự bảo vệ mình", ông Aquino khẳng định. Cách đây một năm, ông Aquino từng tuyên bố, Philippines sẵn sàng bảo vệ lãnh thổ bằng cách mua sắm thêm nhiều vũ khí, "chúng tôi không muốn gia tăng căng thẳng với bất cứ ai, nhưng chúng tôi phải để thế giới biết rằng, chúng tôi sẵn sàng bảo vệ những gì là của mình".

Trước đó, ngày 22/7, Văn phòng Phủ Tổng thống Philippines chính thức lên tiếng phản đối ý định trang bị vũ khí và huấn luyện chiến đấu cho 100.000 ngư dân hoạt động trên biển Đông của một quan chức Trung Quốc.

Ý định tiến hành trang bị vũ khí cho ngư dân Trung Quốc đang hoạt động đánh bắt trên các vùng biển thuộc biển Đông là ý đồ "tồi tệ và nguy hiểm". Ý định này cũng không giúp giải quyết một cách hòa bình các tranh chấp về lãnh thổ giữa Trung Quốc với một số nước ASEAN trên biển Đông.

Trung Quốc tiếp tục "áp đặt từng bước"

Theo hãng tin Tân Hoa xã hôm 23/7, trong phiên họp trên đảo Phú Lâm, quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam, phiên họp đầu tiên của Hội đồng nhân dân cái gọi là thành phố Tam Sa đã bầu Cục trưởng nông nghiệp tỉnh Hải Nam Xiao Jie, 51 tuổi, làm thị trưởng đầu tiên. Cùng với việc chính thức đưa quân đội ra Tam Sa, giới quan sát nước ngoài cho rằng, các hành động trên của Trung Quốc sẽ khiến căng thẳng biển Đông gia tăng.

 Theo báo Mindanaoexaminer (Philippines) hôm 23/7 thì các động thái trong 2 thập kỷ qua cho thấy Trung Quốc đang chứng minh ý định độc chiếm toàn bộ biển Đông cũng như kiểm soát kinh tế và quân sự đối với khu vực giàu tài nguyên này. Theo đó, ngay sau khi Mỹ rút khỏi các căn cứ quân sự tại Philippines năm 1994, Trung Quốc lần lượt "áp đặt dần dần" từng khu vực cụ thể trên biển Đông bất chấp sự phản đối của các nước có liên quan.

Trong một diễn biến khác, báo Liberty Times hôm 23/7 cho biết, trong tháng tới, Đài Loan sẽ triển khai hệ thống tên lửa Ray Ting 2000 mới nhằm thay thế hệ thống tên lửa đang được sử dụng suốt ba thập niên qua. "Khi được trang bị loại vũ khí mới này, khả năng vô hiệu hóa mọi cuộc tấn công đổ bộ sẽ được tăng cường đáng kể", một quan chức Đài Loan giấu tên nói. Ray Ting 2000 có thể bắn loạt 40 tên lửa trong vòng một phút và với tầm bắn 45km sẽ vô hiệu mọi tàu đổ bộ của đối phương trước khi tiếp cận bờ biển.

Đài Loan cũng đang dự tính mua một số xe tăng cũ mà Mỹ đã từng sử dụng tại các chiến trường Iraq và Afghanistan để củng cố sức mạnh trên bộ. Loại xe tăng Đài Loan dự định mua là M1 Abrams, được quân đội Mỹ đưa vào sử dụng từ những năm 1980 để thay thế cho mẫu M60 chiếm khoảng 1/3 tổng số xe tăng hiện có. Đài Loan đang sở hữu khoảng 1.200 xe tăng, hầu hết đều là các mẫu đời cũ như M60 và M48.